Postępująca urbanizacja wymaga jednocześnie ekologicznych technologii w zakresie architektury budynków. Jednym z takich elementów są systemu zielonych dachów, które mogą zapewnić dodatkową przestrzeń rekreacyjną i wpłyną pozytywnie na stan powietrza w centrum miast. Decyduje się na nie coraz większa ilość inwestorów, dlatego warto przybliżyć konkretne właściwości tego rozwiązania.

Czym jest zielony dach?

Ogród na dachu budynku to ciekawa alternatywa dla klasycznych poszyć wykonywanych z dachówek, blachodachówek czy też gontów bitumicznych. Mianem zielonych dachów określa się właśnie specjalne konstrukcje dostosowane do sadzenia na ich powierzchni roślin. Dziś zyskują one coraz większą popularność w naszym kraju, choć na przykład w Norwegii są poniekąd standardem architektonicznym. Tak naprawdę zieleń może znaleźć się nie tylko na szczycie budynków mieszkalnych, biurowych czy też użyteczności publicznej, ale również wiatach, altanach bądź garażach. Co ważne, można je tworzyć zarówno na stropodachach, jak i tych o spadku nieprzekraczającym 35%. To skuteczny sposób na zwiększanie zielonych przestrzeni, zwłaszcza w silnie zurbanizowanych miejscach, chociażby centrach miast.

Jakie są typy zielonych dachów?

Należy zaznaczyć, że nie każdy tego rodzaju dach można eksploatować w celach rekreacyjnych. Część z nich jest tworzona przede wszystkim ze względów ekologicznych, izolacyjnych oraz estetycznych, ale do tych kwestii wrócimy w dalszej części artykułu. Te powstają najczęściej na wspomnianych dachach spadzistych, ale również na płaskich. Ostatnie można też wykorzystać do stworzenia ogrodu, czyli w celach wypoczynkowych. Wymagają one odpowiedniego zabezpieczenia w postaci balustrad, chroniących przed upadkiem.

Kryterium drugiego podziału dachów zielonych to z kolei rodzaj uprawianej roślinności. W ten sposób da się wyróżnić:

  • ekstensywne – są najłatwiejsze w utrzymaniu, dlatego najczęściej wykorzystuje się je dla opisanych wcześniej powierzchni nieużytkowych. Gatunki zieleni bowiem nie potrzebują niemal w ogóle pielęgnacji. Wybiera się te, które będą odporne na wiatr, suszę oraz intensywne nasłonecznienie i mające zdolności regeneracyjne. To przede wszystkim mchy, rozchodniki, rojniki, kostrzewy, mieszanki ziół oraz traw;
  • intensywne – w ich przypadku roślinność wymaga już więcej uwagi, jednocześnie ten rodzaj stanowi większe obciążenie dla konstrukcji dachu. Niezbędne są także zabezpieczenie przed przerastaniem korzeni oraz sprawna hydroizolacja, która będzie w stanie odprowadzić nadmiar wody. Wśród odmian zieleni znajdują się nie tylko to niskie, ale również krzewy, drzewa, różne gatunki kwiatów. Często projekt zakłada także postawienie obiektów małej architektury oraz ułożenia ścieżek.

Każdorazowo dobierając rodzaj zielonego dachu, należy uwzględnić jego warunki konstrukcyjne oraz możliwe maksymalne obciążenie. To z kolei powinno zostać wyliczone razem z ciężarem podłoża po opadach atmosferycznych.

Jak powstaje poszycie z roślin?

Realizacja takiego przedsięwzięcia wymaga specjalistycznej wiedzy, a więc niezbędna jest tutaj pomoc fachowców, na przykład z firmy Termo-Dek, znajdującej się w Poznaniu. Ten typ dachów składa się z kilku warstw, a każda musi być wykonana z najwyższą starannością, aby całość była bezpieczna dla samego budynku oraz spełniała swoje zadanie. Bezpośrednio na podłoże konstrukcyjne wykłada się warstwę hydroizolacją, a następnie termoizolacyjną, choć druga niekiedy jest pomijana. Następnie trzeba zabezpieczyć strop przed wspomnianym już, przerastaniem korzeni zasadzonej roślinności. W tym celu stosuje się najczęściej geowłókninę, włókninę poliestrową lub papę bitumiczną.

Jeden z ważniejszych elementów to z kolei drenaż, który ma za zadanie zbierać i odprowadzać nadmiar wody. Jego nieprawidłowe zaprojektowanie lub wykonawstwo będzie skutkować między innymi pojawianiem się kałuży, gniciem oraz obumieraniem roślinności, a także uszkodzeniem elewacji budynku. Do stworzenia tej warstwy wykorzystuje się specjalne maty bądź płyty z kruszyw naturalnych, syntetycznych, tworzyw sztucznych albo geosyntetyków. Nad drenażem musi znaleźć się warstwa filtrująca, która zabezpieczy go przed zanieczyszczeniem. Dopiero na niej można tworzyć podłoże i obsadzić je roślinami przeznaczonymi do wybranego rodzaju dachu zielonego – intensywnego bądź ekstensywnego.

Jakie korzyści daje takie rozwiązanie?

Rozwój cywilizacji oraz technologii, a także idąca za nimi urbanizacja coraz większej liczby terenów sprawia, że ogranicza się występowanie terenów zielonych na rzecz infrastruktury miejskiej. Tym samym zanika również bioróżnorodność w środowisku naturalnym. Niemniej jednak to właśnie system zielonych dachów pozwala pogodzić te dwie sfery, zwłaszcza właśnie w przypadku modeli ekstensywnych. Nie można zapominać, że tego typu obszary pozytywnie wpływają na mikroklimat miejski. Zwiększają bowiem produkcję tlenu, pochłaniają fale dźwiękowe oraz sporą część pyłów zawieszonych w powietrzu, a także obniżają temperaturę w najbliższym otoczeniu.

Poza aspektem ekologicznym warto również wskazać na inne korzyści, takie jak zmniejszenie ryzyka zerwania dachu, a także jego niszczenia pod wpływem oddziaływania czynników atmosferycznych. Roślinność to dobry izolator, który zimą zapobiega startom ciepła z budynku, a latem ogranicza jego ogrzewanie. To z kolei przekłada się na realne oszczędności w zakresie energii elektrycznej.