Różnego rodzaju kontrole jakościowe stopów metali są szczególnie ważne dla budownictwa oraz przemysłu. Określenie poszczególnych parametrów i ubytków pozwala zapobiec m.in. uszkodzeniom budynków, a także maszyn stosowanych przy procesach produkcyjnych. Badania metalograficzne, nieniszczące, jak również analiza składu chemicznego umożliwiają ustalić właściwości mechaniczne oraz fizyczne bez ingerencji w strukturę materiału.
Badania nieniszczące
To podstawowa grupa testów, którym poddaje się stal, aby ustalić jej ewentualne braki materiałowe, a także właściwości fizyczne. Profesjonalnie nazywane są badaniami NTD (Non-Destructive Testing), które nie ingerują w powierzchnię oraz głębsze warstwy materiału. Przeprowadza je między innymi firma MTM Stal, znajdująca się w Tarnowskich Górach. W tym celu wykorzystuje się na przykład fale ultradźwiękowe, które nie tylko pozwalają wykryć wewnętrzne ubytki, ale także dokonać pomiarów pod kątem grubości i odporności na działanie korozji. W przypadku stali ferromagnetycznych stosuje się badania magnetyczno-proszkowe, których podstawę stanowi zjawisko rozproszenia pola magnetycznego. Specjaliści posiłkują się również metodą oględzin wizualnych za pomocą nieuzbrojonego oka bądź powiększających obraz urządzeń optycznych. Przewagą badań nieniszczących jest to, że można je wykonywać na każdym etapie wytwarzania elementów stalowych.
Analiza składu chemicznego
Najczęściej badaniom tego typu poddaje się stopy metali technologicznych, czyli miedzi, mosiądzu, cynku, żelaza, stali, aluminium oraz brązu. W tym celu również stosuje się metody, które nie naruszają mechanicznie wyrobu. Najczęściej analiza składu chemicznego odbywa się za pomocą spektrometru. Jego działanie opiera się na fluorescencji rentgenowskiej z rozpraszaniem energii. Pozwala na oznaczenie wszystkich pierwiastków z wyłączeniem lekkich, takich jak azot, tlen, węgiel etc. Materiał poddawany badaniu powinien być możliwie jak najbardziej czysty, gdyż wszelkie zabrudzenia zakłócają prawidłowy pomiar, a w efekcie wpływają na rzetelność wyniku.
Badania metalograficzne
Umożliwiają analizę struktury, a tym samym określenie właściwości mechanicznych metali. Wykonuje się je na dwa sposoby: makroskopowo oraz mikroskopowo. W pierwszym przypadku korzysta się z obserwacji ludzkim okiem lub przyrządów optycznych, których maksymalnie powiększenie nie przekracza wartości x40. Dzięki kontroli powierzchni wyrobu można zweryfikować występujące nieciągłości lub ogniska korozyjne. Badanie przełomów zaś pozwala dodatkowo na ustalenie wielkości oraz formy ziaren, z kolei zgładów technologii produkcji materiału. W badaniach mikroskopowych poddaje się kontroli przygotowane próbki – wycinki metali. Pomagają one określić, pod wypływem jakich czynników następują poszczególne zmiany w strukturze surowca.