Chów i hodowla bydła mlecznego jest jedną z najważniejszych gałęzi produkcji rolniczej. Choć wydawać by się mogło, że produkcja mleka odbywa się w zasadzie samoistnie, w rzeczywistości jest to trudny i skomplikowany proces wymagający dużego zaangażowania ze strony hodowcy. Sukces produkcji zależy od wielu czynników. Co wpływa na mleczność krów?

Czynniki genetyczne

Wydajność mleczna bydła klasyfikowana jest jako cecha ilościowa, za którą odpowiada wiele genów. Badacze udowodnili wpływ polimorfizmu w genie hormonu wzrostu na ilość i jakość mleka pozyskiwanego od krów. Dokładnie przebadany został również gen przysadkowego czynnika transkrypcyjnego 1. Jak się okazało, wykazuje on wysokie powinowactwo do receptorów hormonu wzrostu, co wpływa na aktywację ekspresji genu hormonu wzrostu. Gen ten jest odpowiedzialny za przygotowanie gruczołu piersiowego do produkcji mleka.

Należy również zwrócić uwagę na gen insulinopodobny czynnika hormonu wzrostu. Wpływa on na rozrost gruczołu piersiowego u bydła mlecznego oraz bierze udział w laktogenezie. Poza genetycznym dziedzictwem na mleczność krów wpływa także ich wiek. Szacuje się, że najbardziej wydajne pod tym względem są osobniki w wieku od 6 do 8 lat. Nie bez znaczenia jest także rasa bydła oraz kondycja zdrowotna stada. Wartościowe mleko można pozyskać tylko od w pełni zdrowych krów.

Żywienie

Najważniejszym z niegenetycznych czynników , które mają wpływ na ilość mleka produkowanego przez krowy, jest żywienie. Każdy doświadczony hodowca wie, że w żywieniu bydła mlecznego istotna jest stabilizacja i optymalizowanie zawartości tłuszczu i białka w mleku przy jednoczesnej dbałości o zdrowie i płodność krów. Jak informuje specjalista z firmy Domino, która jest cenionym dystrybutorem pasz mlekopędnych – na ilość i jakość mleka bezpośredni wpływ ma:

  • rodzaj i ilość podawanych bydłu pasz,
  • jakość paszy,
  • stosunek paszy treściwej do objętościowej,
  • technika żywienia,
  • odpowiednie zbilansowanie składników odżywczych.

Dla prawidłowego przebiegu laktacji u bydła mlecznego konieczna jest odpowiednio zbilansowana dieta, która będzie dostarczać krowom wymaganych dawek energii oraz białka. Niedobór energii w porcji pokarmowej skutkować będzie spadkiem produkcji mleka. Sytuacja ta będzie utrzymywać się do momentu, aż braki zostaną uzupełnione. Dobrym sposobem na zwiększenie wydajności mlecznej krów jest podawanie im wysokiej jakości młóta browarnianego, które uważane jest przez specjalistów za jedną z najlepszych pasz mlekopędnych.

Technika żywienia

Nawet jeśli dieta bydła mlecznego jest znakomicie dobrana pod względem zawartości potrzebnych składników odżywczych, nieprawidłowa technika żywienia bydła może negatywnie odbić się na wydajności mlecznej stada. Jednym z powszechnie stosowanych przez hodowców sposobów żywienia krów jest trójczłonowy system zadawania pasz. Polega on na tym, że krowy mogą do woli żywić się paszami objętościowo-soczystymi, natomiast pasze treściwe są precyzyjnie dawkowane przez stacje paszowe, którymi steruje komputer. Dzięki temu hodowca zyskuje gwarancję, że bydło mleczne żywione jest w zalecany przez specjalistów sposób. Oprócz techniki karmienia, ważna jest także struktura fizyczna paszy, która odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie żwacza.

System utrzymania

Na wydajność mleczną krów duży wpływa ma również system utrzymania zwierząt. Musi on spełniać wszystkie wymogi związane z ochroną środowiska oraz bezpieczeństwem pracy personelu, który opiekuje się stadem. Jeżeli chodzi o chów bydła mlecznego, wśród polskich hodowców, możemy zaobserwować dwa systemy utrzymania krów – uwięziowy i wolnostanowiskowy. W każdym z przedstawionych rodzajów można wyściełać stanowiska słomą bądź innymi materiałami izolacyjnymi. Dowiedziono, że stosowanie wolnostanowiskowego systemu utrzymania wpływa na większą wydajność mleczną bydła. Krowy chowane tym sposobem produkują aż o 11% więcej mleka, niż zwierzęta, które nie wychodzą poza boks.

Mikroklimat

Spory wpływ na produkcję mleka przez krowy ma również mikroklimat. Mowa tu oczywiście o odpowiedniej temperaturze i wilgotności powietrza oraz zastosowanym w pomieszczeniach gospodarskich oświetleniu. Idealna temperatura dla krów powinna kształtować się w przedziale od 6 do 16 stopni Celsjusza. Przy wartościach rzędu 18-20 stopni Celsjusza obserwuje się już spadek wydajności mlecznej bydła. Z kolei, gdy temperatura sięga 40 stopni Celsjusza, następuje całkowite zahamowanie laktacji. Wilgotność powietrza w oborze powinna wynosić 60-80%. Krowy, które przebywają w zacienionych oborach, produkują mniej mleka, dlatego też tak ważne jest dobranie odpowiedniego oświetlenia. Negatywny wpływ na wydajność mleczną ma również hałas.