Polskie prawo przewiduje możliwość nieodpłatnego przekazania mieszkania krewnym lub osobom postronnym. Odbywa się to na podstawie umowy darowizny, która musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. W przypadku otrzymania nieruchomości tą drogą należy odprowadzić podatek do Urzędu Skarbowego. Niektóre podmioty mogą być jednak zwolnione z tego obowiązku.

Formalności notarialne

Według art. 888 Kodeksu cywilnego darowizna oznacza zobowiązanie polegające na bezpłatnym świadczeniu dla obdarowanego, a co za tym idzie, wszystkie koszty związane z działaniami darowizny są pokrywane przez darczyńcę – z jego majątku. Innymi słowy, jest to nieodpłatne przekazanie jakiegoś dobra materialnego (w tym mieszkania) krewnemu bądź osobie postronnej. Umowa darowizny musi być sporządzona w formie aktu notarialnego, aby była ważna w świetle prawa. W tym celu należy skorzystać z usług na przykład Kancelarii Notarialnej Wojciecha Czyniewskiego, znajdującej się we Wrocławiu. Notariusz w imieniu osoby zainteresowanej dokonaniem darowizny zgłasza ten fakt do Urzędu Skarbowego, a także podejmuje działania w celu uzyskania wpisu do księgi wieczystej. Warto wspomnieć, że osoba decydująca się podarować lokal ma możliwość zabezpieczenia swoich interesów poprzez klauzulę służebności mieszkania. Pozwala ona na korzystanie z nieruchomości przez darczyńcę do chwili jego śmierci bez możliwości ich odwołania.

Wymagane dokumenty

Aby pracownik biura notarialnego mógł sporządzić prawidłowy akt, należy przedstawić komplet niezbędnych dokumentów. W tym celu potrzebne są:

  • podstawa nabycia nieruchomości, czyli prawomocne poświadczenie obrazujące, w jaki sposób darujący stał się właścicielem mieszkania, a także w niektórych przypadkach zaświadczenie ze spółdzielni mieszkaniowej o przysługujących prawach do lokalu;

  • numer księgi wieczystej;

  • zaświadczenie z US o opłaceniu podatku od spadków i darowizn lub zwolnienia z jego uiszczenia;

  • dane osobowe stron umowy;

  • wartość rynkowa mieszkania;

  • zaświadczenie wystawione przez wspólnotę lub spółdzielnię stwierdzające brak zaległości w opłatach czynszu;

  • dokument poświadczający brak zameldowania w darowanym mieszkaniu.

Opłaty podatkowe

Darowizna wiąże się z odprowadzeniem podatku wynikającego z zapisów Ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nie wszyscy jednak są zobowiązani do jego uiszczenia. Akt prawny przewiduje zwolnienie z tej czynności członków najbliższej rodziny, czyli małżonków, rodzeństwa, ojczymów, macoch, zstępnych oraz wstępnych pasierbów. Wymaga to jednak przedłożenia w Urzędzie Skarbowym odpowiedniego zaświadczenia w ciągu pół roku od chwili złożenia podpisu pod aktem notarialnym. Dalsi krewni mają prawo do ubiegania się o umorzenie konieczności wniesienia opłaty. Warunkiem jest jednak posiadanie polskiego obywatelstwa, darowany lokal nie może przekraczać wielkością 110 m2 i zamieszkiwanie w nim musi trwać minimum pięć lat. Ponadto obdarowany nie może wynajmować innego lokalu, a także mieć praw własnościowych do innych mieszkań lub budynków mieszkalnych.