Każda działalność wykonywana przez człowieka wiąże się z ryzykiem zaistnienia wypadku, nie da się go wyeliminować całkowicie. Niektóre gałęzie przemysłu, takie jak budownictwo, górnictwo, przemysł chemiczny czy hutnictwo jest na nie narażone szczególnie. Narzędziem do efektywnego zarządzania bezpieczeństwem pracowników jest norma ISO 45001, która ma zastąpić obowiązujące standardy dotyczące BHP, w tym OHSAS 18001:2007.

Charakterystyka ISO 45001

ISO 45001 opracowana została z uwzględnieniem wytycznych Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz wymagań krajowych. Norma zbudowana jest w strukturze wysokiego poziomu, ma układ analogiczny do opublikowanych wcześniej norm dotyczących m.in. systemu zarządzania jakością i systemu zarządzania środowiskowego. Pozwala to na łatwe włączanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy do zintegrowanego systemu zarządzania organizacją. Wszystkie organizacje, które będą chciały utrzymać certyfikację systemu zarządzania BHP, będą musiały w okresie do 11 kwietnia 2021 roku dostosować systemy zarządzania do wymagań ISO 45001 oraz poddać je weryfikacji przez jednostki certyfikujące. Natomiast organizacje, które planują dopiero certyfikację systemu zarządzania BHP, powinny skupić się na spełnieniu wymagań nowej normy ISO 45001.

System zarządzania BHP sposobem na poprawę bezpieczeństwa

Narzędziem, które może pomóc poprawić bezpieczeństwo i warunki pracy jest System Zarządzania BHP, który minimalizuje ryzyka wynikające z zagrożeń istniejących w procesach pracy. Model Systemów Zarządzania BHP opiera się na koncepcji ciągłego doskonalenia. W centrum modelu obok przywództwa najwyższego kierownictwa umiejscowiony jest współudział pracowników. Jest on szczególnie ważny w kontekście zapewnienia skuteczności w zarządzaniu bezpieczeństwem i higieną pracy. Do podstawowych procesów Systemu Zarządzania BHP obok przywództwa i współudziału pracowników, należą: planowanie (analiza i ocena ryzyka i szans), określanie celów i planowanie ich osiągnięcia; wsparcie (zapewnienie zasobów, kompetencji, rozwijanie świadomości), funkcjonowanie (planowanie operacyjne działań i nadzorowanie procesów zarządzania), ocena efektów działalności (monitorowanie, pomiary, analiza i ocena osiąganych wyników), audyt wewnętrzny oraz doskonalenie, którego podstawą jest analiza niezgodności i działania korygujące.

Wytyczne i wymagania zawarte w projekcie nowej normy międzynarodowej ISO 45001 nie odbiegają w zasadniczy sposób od tych, które formułowano w innych normach i dokumentach odnoszących się do Systemów Zarządzania BHP. Jednak pełne dostosowanie tych systemów do wymagań nowej normy będzie wymagało dokładnej analizy procesów już wdrożonych i dotychczas stosowanych praktyk w zakresie bezpieczeństwa pracy. Zarówno interpretacja, jak i spełnienie wymagań zawartych w projekcie normy stanowić będzie wyzwanie dla osób wdrażających SZBHP a także dla doświadczonych audytorów.