Migracja ludności to na przestrzeni dziejów i we współczesnym świecie dość powszechne zjawisko, mogące mieć zróżnicowane przyczyny. Niejednokrotnie mamy tu także do czynienia z migracją przymusową powstającą na skutek działań wojennych, przesiedleń lub modyfikacji granic. Warto przy tym wspomnieć, że w polskim prawie z pojęciami tymi wiąże się także określenie repatriacja, dotyczące powrotu ofiar lub potomków ofiar przymusowej migracji do kraju.

Repatriacja bez tajemnic

Historia ludzkości to także historia migrowania i przemieszczania się człowieka poza granice kraju. Nie da się jednak ukryć, że w wielu przypadkach opuszczanie kraju miało charakter przymusowy i wiązało się ono zazwyczaj z działaniami wojennymi, np. z przymusowymi przesiedleniami, wywózkami na roboty, zsyłkami itp. Na szczęście obecnie w polskim systemie prawnym istnieje pojęcie repatriacji. Oznacza ono powrót do Ojczyzny osób pochodzenia polskiego (na podstawie wizy krajowej wydanej w celu repatriacji z zamiarem osiedlenia się na stałe), które na skutek deportacji, zesłań i innych prześladowań narodowościowych i politycznych nie mogły się w Polsce osiedlić.

Obowiązująca ustawa zaznacza, że repatriantem może być także osoba pochodzenia polskiego, czyli taka, której co najmniej jedno z rodziców lub dziadków, albo dwoje pradziadków, było narodowości polskiej i zostali wysiedleni z kraju. Ponadto osoba ta powinna wykazywać związek z polskością, poprzez pielęgnowanie polskiej mowy, tradycji i obyczajów i przed dniem wejścia w życie ustawy (to jest przed dniem 1 stycznia 2001 roku) zamieszkiwała na stałe na terytorium obecnych Republiki Armenii, Republiki Azerbejdżanu, Gruzji, Republiki Kazachstanu, Republiki Kirgiskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Republiki Uzbekistanu albo azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej.

Kilka słów o procedurze repatriacyjnej

Procedura repatriacyjna jest dość wymagająca, przy czym pomoc w tym zakresie oferują doświadczeni adwokaci, tacy jak Adwokat Katarzyna Sepułajtys. Osoba ubiegająca się o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji, w pierwszej kolejności powinna złożyć wniosek o jej wydanie w polskiej placówce konsularnej, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. We wniosku muszą się znaleźć przede wszystkim:

  • aktualna fotografia osoby, której wniosek dotyczy, wykonana w ciągu ostatnich 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku,

  • życiorys wnioskodawcy,

  • dokumenty poświadczające miejsce stałego zamieszkania na terytorium objętym ustawą o repatriacji,

  • odpis aktu urodzenia wnioskodawcy,

  • dokumentacja poświadczająca aktualny stan cywilny wnioskodawcy,

  • dokumentacja i dowody potwierdzające polskie pochodzenie oraz potwierdzające okoliczności podane we wniosku o wydanie wizy repatriacyjnej.

Kolejnym krokiem jest ocenienie przez konsula (na podstawie przedstawionych dokumentów i rozmowy z osobą składającą wniosek), czy wnioskodawca spełnia określone w ustawie warunki. Następnie konsul wydaje decyzję o uznaniu bądź odmowie wnioskodawcy uznania za osobę polskiego pochodzenia. W przypadku zgody konsul przekazuje wniosek do MSWiA w celu otrzymania akceptacji na wydanie wizy, przy czym okres ważności wizy krajowej wynosi 12 miesięcy od dnia wydania.

Repatriacje i uzyskanie wizy krajowej, a także otrzymanie prawa do osiedlenia, wiążą się pomocą od Państwa oraz z przyznaniem repatriantom praw, z których mogą korzystać na równi z obywatelami polskimi.