Szpik kostny odpowiada za produkcję elementów morfotycznych krwi. Jest więc niezwykle ważny dla właściwego funkcjonowania organizmu każdego człowieka. Wszelkie nieprawidłowości w pracy szpiku kostnego mogą być śmiertelne w skutkach. Niestety podobnie jak w przypadku krwi, również szpiku nie można zastąpić. To sprawia, że jedynym rozwiązaniem pozostają dawcy. Jak zostać dawcą szpiku kostnego i dlaczego jest to tak ważne?

Czym jest szpik kostny?

Szpik kostny to silnie ukrwiona tkanka, która u dzieci znajduje się w większości kości, natomiast u osób dorosłych głównie wewnątrz kości takich jak: łopatki, czaszka, kości biodrowe, żebra, miednica, kręgi czy mostek. Chociaż szpik kostny dzieli się na dwa rodzaje – czerwony i żółty, to pierwszy z nich jest najważniejszy, gdyż odpowiada za produkcję krwi. U dorosłych stanowi on około 5% całkowitej masy ciała. Czerwony szpik kostny jest narządem krwiotwórczym i każdego dnia produkuje ogromne ilości elementów morfotycznych krwi. Z obecnych w szpiku komórek macierzystych powstają krwinki czerwone, krwinki białe oraz płytki krwi. Tak więc czerwony szpik kostny odpowiada za produkcję i odnowę komórek krwi.

Komu potrzebny jest szpik?

Osoby, u których szpik kostny nie funkcjonuje prawidłowo, mają problemy z produkcją i rozwojem komórek macierzystych. To natomiast sprawia, że organizm takiej osoby nie jest w stanie bronić się przed chorobami i każda z nich może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, a nawet zakończyć się śmiercią. Właśnie wtedy znalezienie dawcy szpiku kostnego i przeszczep mogą być jedynym możliwym sposobem leczenia. Dysfunkcja szpiku kostnego może mieć podłoże zarówno genetyczne, jak i środowiskowe. Wśród częstych chorób, w których szpik funkcjonuje nieprawidłowo, można wymienić m.in.:

  • nowotwory (np. białaczka, chłoniaki, glejaki, szpiczaki),
  • anemię aplastyczną,
  • niedokrwistość niedoborową,
  • choroby autoimmunologiczne,
  • wrodzone niedobory odporności,
  • zaburzenia mieloproliferacyjne,
  • zespoły mielodysplastyczne.

Jak zostać dawcą szpiku?

Tak naprawdę prawdopodobieństwo znalezienia dawcy szpiku, który będzie niespokrewniony z osobą chorą, jest bardzo małe. Dlatego zarejestrowania się jako potencjalny dawca wcale nie oznacza, że kiedykolwiek nim zostaniemy. Jednak im więcej osób się zarejestruje, tym bardziej zwiększa się szansa na znalezienie dopasowania dla osoby w potrzebie. Konieczne jest spełnienie podstawowych wymogów, a więc wiek w granicach 18-45 lat oraz brak nadwagi i problemów zdrowotnych. Kolejnym krokiem jest udanie się do Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, takiego jak na przykład to w Poznaniu, i dokonanie rejestracji. W tym celu niezbędne jest wypełnienie kwestionariusza i deklaracji woli, a także przeprowadzenie badań lekarskich. Następnie od dawcy zostają pobrane próbki krwi do wykonania badań antygenów zgodności tkankowej, których wyniki trafiają do bazy dawców.