W życiu każdego z nas przychodzi moment, gdy musimy zawrzeć ważną umowę czy dokonać istotnej transakcji. Często pojawia się wówczas pytanie, czy wystarczy zwykła umowa, czy też konieczny jest akt notarialny. W poniższym artykule wyjaśniamy kluczowe różnice między tymi dwoma rodzajami dokumentów oraz ich znaczenie w prawie polskim.
Definicja aktu notarialnego i zwykłej umowy
Akt notarialny to dokument sporządzany przez notariusza, który posiada szczególne cechy i moc prawną. Jest on aktem urzędowym, co oznacza, że jego treść jest wiążąca dla stron oraz innych podmiotów, które są związane z zawartymi w nim postanowieniami. Jego celem jest udokumentowanie określonych czynności prawnych - jest niezbędny w przypadku zawarcia niektórych rodzajów umów, takich jak np. umowa sprzedaży nieruchomości czy darowizna. Akt notarialny ma formę pisemną i musi spełniać szereg wymogów formalnych określonych w przepisach prawa.
Zwykła umowa natomiast to dokument zawierający porozumienie stron w sprawie określonego przedmiotu lub usługi, które nie wymagają szczególnych gwarancji ani formy aktu notarialnego. Umowy te mogą być zawarte na piśmie, ustnie czy nawet dorozumianie, o ile nie naruszają obowiązujących przepisów prawa.
Wymogi formalne aktu notarialnego
Podstawową różnicą między aktem notarialnym a zwykłą umową jest sposób ich sporządzenia oraz osoba, która je przygotowuje. Akt notarialny musi spełniać szereg wymogów formalnych, które gwarantują jego ważność i skuteczność prawną. Przede wszystkim musi być sporządzony przez notariusza, np. z Kancelarii Notarialnej Agnieszka Kunecka, Marcin Jączek, który jest urzędnikiem publicznym i ma prawo do dokonywania czynności notarialnych. Ma także spełniać wymogi, takie jak czytelność, jednoznaczność treści czy właściwe oznaczenie stron. Ponadto, musi być sporządzony w języku polskim i zawierać datę oraz miejsce jego sporządzenia.
W przypadku zwykłej umowy wymogi formalne są znacznie mniej rygorystyczne. Wystarczy, że strony porozumieją się co do treści umowy i wyrażą swoją wolę w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Nie ma konieczności obecności notariusza ani świadków, chyba że przepisy prawa stanowią inaczej.
Skutki prawne aktu notarialnego
Akt notarialny charakteryzuje się większą mocą prawną niż zwykła umowa. Przede wszystkim jest on dowodem na istnienie określonej czynności prawnej oraz jej treści. Jego treść jest wiążąca dla stron oraz innych podmiotów, które są związane z zawartymi w nim postanowieniami. Dzięki temu, akt notarialny daje większe poczucie bezpieczeństwa prawnego oraz ułatwia egzekwowanie roszczeń wynikających z zawartej umowy. W przypadku zwykłej umowy, jej moc prawna jest ograniczona do treści porozumienia zawartego między stronami. Jeśli strony nie są zgodne co do interpretacji postanowień umowy, mogą wystąpić problemy z egzekwowaniem roszczeń oraz dochodzeniem swoich praw.
Kolejną różnicą między aktem notarialnym a zwykłą umową są koszty związane z ich sporządzeniem. Akt notarialny wiąże się z koniecznością poniesienia opłat notarialnych, które są ustalone przez ustawę o notariacie. Wysokość opłat zależy od rodzaju czynności notarialnej oraz wartości przedmiotu umowy. Zwykła umowa natomiast nie wiąże się z koniecznością ponoszenia dodatkowych opłat, chyba że strony postanowią skorzystać z usług doradcy prawnego lub innego specjalisty przy jej sporządzaniu.
Sytuacje, w których wymagany jest akt notarialny
Istnieją określone sytuacje prawne, w których wymagany jest akt notarialny. Należy do nich m.in. zawarcie umowy sprzedaży nieruchomości, darowizna, ustanowienie hipoteki czy spisanie testamentu. W takich przypadkach, zwykła umowa nie będzie miała mocy prawnej i nie będzie mogła być egzekwowana przez sąd.
Podsumowując, akt notarialny i zwykła umowa różnią się pod względem formalnym, mocy prawnej oraz kosztów. Wybór odpowiedniej formy dokumentu zależy od rodzaju umowy oraz potrzeb i oczekiwań stron. Warto jednak pamiętać, że akt notarialny daje większe poczucie bezpieczeństwa prawnego oraz ułatwia egzekwowanie roszczeń wynikających z zawartej umowy.
