Zachowek to instytucja prawa spadkowego, która ma na celu ochronę interesów najbliższych krewnych zmarłego, którzy zostali pominięci w testamencie lub otrzymali mniej niż przysługiwałoby im z mocy ustawy. W Polsce zachowek jest uregulowany w Kodeksie cywilnym, a jego zasady i warunki przyznawania budzą często wiele pytań i wątpliwości. Razem z adwokatem Wojciechem Kowalczykiem postaramy się przybliżyć tematykę zachowku.
Kto może żądać zachowku
Zgodnie z polskim prawem, zachowek przysługuje tylko ściśle określonym osobom, które są uważane za najbliższych krewnych zmarłego. Do tych osób należą przede wszystkim dzieci zmarłego oraz małżonek. W przypadku gdy zmarły nie pozostawił dzieci ani małżonka, zachowek może przysługiwać rodzicom zmarłego. Warto jednak zaznaczyć, że prawo do zachowku nie jest automatyczne – osoba uprawniona musi wyrazić chęć jego dochodzenia.
Termin żądania zachowku
Roszczenie o zachowek przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, gdy uprawniony dowiedział się o swoim prawie do zachowku oraz o otwarciu spadku. Ważne jest więc, aby osoba uprawniona zgłosiła swoje roszczenie w odpowiednim terminie, inaczej może stracić prawo do dochodzenia zachowku.
Konsekwencje nieuwzględnienia prawa do zachowku
Jeśli osoba uprawniona do zachowku nie zostanie uwzględniona w testamencie lub otrzyma mniej niż przysługiwałoby jej z mocy ustawy, może wystąpić z roszczeniem o zachowek. W takim przypadku sąd może orzec obniżenie udziałów spadkowych innych spadkobierców na rzecz osoby uprawnionej do zachowku. Warto jednak pamiętać, że sąd bierze pod uwagę sytuację majątkową uprawnionego oraz innych spadkobierców, a także okoliczności otaczające sporządzenie testamentu.
Wysokość zachowku
Wysokość zachowku zależy od wielu czynników, takich jak stopień pokrewieństwa, wartość spadku czy też sytuacja majątkowa osoby uprawnionej. Zasadniczo zachowek wynosi połowę wartości udziału spadkowego, jaki przysługiwałby uprawnionemu na podstawie ustawy. W przypadku dzieci zmarłego, zachowek wynosi połowę wartości udziału spadkowego, jaki przysługiwałby im na podstawie ustawy.
- przekazuje Adwokat Wojciech Kowalczyk prowadzący Kancelarię Adwokacką w Chełmnie.
Dla małżonka zmarłego wysokość zachowku zależy od liczby dzieci – jeśli zmarły pozostawił jedno dziecko, małżonek otrzyma połowę wartości udziału spadkowego; jeśli dwoje dzieci – ⅓ wartości udziału spadkowego; a jeśli troje lub więcej dzieci – ¼ wartości udziału spadkowego.
