Komornik sądowy to zawód, który wśród wielu z nas budzi skrajne emocje, nie zawsze te pozytywne. Oczywiście praca wykonywana przez komornika to działalność pod wieloma względami potrzebna i doceniana, niestety jednak bardzo często niesłusznie kojarzona jest z działaniami windykatora, poruszającego się na granicach przepisów prawa. Kim zatem naprawdę jest komornik sądowy i jakie pełni obowiązki?

Komornik sądowy – nie taki diabeł straszny

Spotkanie z komornikiem nie należy zazwyczaj do sytuacji, z którymi mamy do czynienia na co dzień, a to jak zostanie ono przez nas zapamiętane, zależy przede wszystkim od tego, czy wystąpimy w nim w roli dłużnika czy też wierzyciela. Wynika to z faktu, że komornik sądowy, w tym także Mateusz Ptak Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim, jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym (choć może prowadzić postępowanie egzekucyjne na terenie całego kraju), na którym ciąży obowiązek realizacji orzeczenia sądów, przede wszystkim w sprawach dot. roszczeń finansowych i niepieniężnych, a także zabezpieczeń owych roszczeń. Funkcjonariusz ten posiada wyłączne prawo do wykonywania czynności egzekucyjnych w sprawach cywilnych. Jest to profesja, którą można zaliczyć do tej samej grupy, co zawód sędziego lub prokuratora, przy czym w przeciwieństwie do sędziów i prokuratorów, komornicy są przedsiębiorcami nie zaś urzędnikami, gdyż prowadzą kancelarię na własny rachunek, utrzymując się z opłat egzekucyjnych.

Aby móc prowadzić działalność jako komornik sądowy należy spełnić podstawowe wymogi, jakie stawiane są każdemu kandydatowi na komornika. Są to przede wszystkim:

  • obywatelstwo polskie oraz ukończone 26 lat,
  • pełna zdolność do czynności prawnych, a także posiadanie nieposzlakowanej opinii,
  • kandydat na komornika nie może być podejrzany o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego ani o przestępstwo skarbowe,
  • ukończone wyższe studia prawnicze w Polsce lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczpospolitej Polskiej, oraz posiadanie tytuł magistra prawa,
  • stan zdrowia umożliwiający pełnienie obowiązków komornika,
  • odbyta aplikacja komornicza i złożony egzamin komorniczy,
  • przepracowanie w charakterze asesora komorniczego co najmniej 2 lata, gdzie asesor komorniczy to osoba, która zdała egzamin komorniczy i której powierzono pełnienie obowiązków komornika, które jednak wykonuje pod kontrolą uprawnionego komornika sądowego.

Podstawowe zadania komornika sądowego

Podstawowym zadaniem komornika jest prowadzenie egzekucji sądowej, czyli dążenie do ściągnięcia z majątku dłużnika należności dla wierzyciela. Niemniej jednak każde działanie egzekucyjne musi mieć podstawę (tytuł wykonawczy - prawomocny wyrok sądu zaopatrzony w klauzulę wykonalności), gdyż bez niej egzekucja nie może zostać wszczęta. Postępowanie komornicze może rozpocząć się wówczas, gdy dłużnik, pomimo wydania tytułu wykonawczego przez sąd, nadal nie spłaca zadłużenia. Dzięki obowiązującym przepisom prawa komornik sądowy upoważniony jest do korzystania ze środków i narzędzi, których nie posiadają sami wierzyciele, a co za tym idzie, aby legalnie wyegzekwować należność od dłużnika, który nie chce jej zaspokoić dobrowolnie, wierzyciel musi skorzystać z usług komornika. W ramach posiadanych uprawnień komornik może zająć środki pieniężne dłużnika zarówno w gotówce, jak również te, które znajdują się na rachunku bankowym osoby zadłużonej.

Dodatkowo funkcjonariusz prowadzący postępowanie komornicze ma możliwość, aby zająć również prawa i wierzytelności dłużnika, w tym przykładowo wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub za świadczone usługi. Uprawnienia komornika pozwalają mu wreszcie dokonać zajęcia rzeczy ruchomych lub nieruchomości należących do dłużnika i dokonać ich sprzedaży w celu zaspokojenia roszczeń wierzyciela. Warto przy tym pamiętać, że działania funkcjonariusza prowadzącego postępowanie egzekucyjne mają również ograniczenia, a co za tym idzie nie ma on prawa np. ściągać należności z alimentów, gdyż są to środki przeznaczone na dzieci. Podobnie jest w przypadku zasiłków i dodatków rodzinnych, które również nie podlegają zajęciu. Komornik nie ma prawa pozbawić dłużnika np. urządzeń domowych, ubrań, zapasów żywności, leków lub wyrobów medycznych, a także sprzętów, dzięki którym dłużnik zarabia na rodzinę.   

Zadania komornika powinny być wykonywane zgodnie z wyrokiem sądowym i przepisami prawa, a także w zgodzie zasadami etyki zawodowej. Zobowiązany jest on również do zachowania tajemnicy odnośnie sprawy, którą aktualnie się zajmuje.

Praca komornika nie należy do najłatwiejszych i nie każdy może ją wykonywać. Niemniej jednak należy pamiętać, że skuteczny oraz sprawiedliwy system egzekucji jest niezbędny zarówno polskiej gospodarce, jak i polskiemu społeczeństwu.