W sprawach karnych działania prokuratora podczas procesu może wspomagać tak zwany oskarżyciel posiłkowy. Uprawniona do tej roli jest osoba pokrzywdzona bądź jej reprezentant – adwokat. Taka funkcja daje dodatkowe uprawnienia i pozwala na czynny udział podczas przewodu sądowego, m.in. zadawanie pytań świadkom. Najważniejsze, aby oświadczenie o przyjęciu takiej roli złożyć w odpowiednim terminie.
Kim jest oskarżyciel posiłkowy?
To instytucja w polskich sądach, która zostaje włączona do postępowania karnego i występuje obok prokuratora – oskarżyciela publicznego lub zamiast niego. Znacznie częściej ma jednak miejsce pierwsza sytuacja. W takiej roli występuje prawnik strony pokrzywdzonej bądź sama osoba pokrzywdzona. Takie usługi oferuje swoim klientom między innymi kancelaria adwokacka Temida, która ma swoją siedzibę w Grudziądzu. Dzięki takiej funkcji storna, która doznała krzywdy, również może zbierać dowody przeciwko sprawcy, potwierdzające jego winę, jak również brać udział w czynnym przesłuchiwaniu świadków na sali sądowej. W przypadku, kiedy osoba pokrzywdzona nie żyje podczas toczącego się postępowania, rolę oskarżyciela posiłkowego może odgrywać ktoś z jej najbliższej rodziny.
Jakie uprawnienia ma oskarżyciel posiłkowy?
Jak zostało już wcześniej wspomniane, pełnienie takiej funkcji pozwala na branie czynnego udziału w procesie karnym i wspomaganie działań prokuratora. Poza możliwością zadawania pytań świadkom ma również prawo do komentowania zeznań oskarżonego oraz stanowisk wygłaszanych przez jego obrońcę. Ważna jest także możliwość zgłaszania wniosków dowodowych. Jako osoba pokrzywdzona lub jej reprezentant, najlepiej wie, jak wyglądały okoliczności popełnienia czynu niedozwolonego i karalnego. Ponadto występowanie w charakterze oskarżyciela posiłkowego uprawnia do nieograniczonego wglądu w akta sprawy, jak również złożenia sprostowania do protokołu rozprawy. Do jego przywilejów zalicza się także wniesienie środków odwoławczych oraz uzasadnienia do wyroku.
Jak zostać oskarżycielem posiłkowym?
W tym celu należy złożyć do sądu stosowne oświadczenie, które najlepiej złożyć na piśmie, jeszcze przed pierwszym wyznaczonym terminem rozprawy sądowej. Ostatni moment na jego przedstawienie w formie ustnej następuje natomiast przed rozpoczęciem przewodu sądowego, czyli zanim zostanie odczytany akt oskarżenia. Nie wymaga to dodatkowych decyzji wydanych sądownie, które zezwalają na uczestnictwo pokrzywdzonego lub jego adwokata w roli oskarżyciela posiłkowego. Warto być do tego odpowiednio przygotowany, gdyż podczas rozprawy sąd nie zawraca się do strony, która ucierpiała w wyniku popełnionego przestępstwa z pouczeniem o przysługującym jej prawie do pełnienia takiej funkcji.