Badanie techniczne auta często mylone jest przez kierowców z przeglądem okresowym samochodu. To błąd – zakres obu tych czynności jest znacznie inny.

Na czym polega badanie techniczne pojazdu, kluczowe dla bezpieczeństwa właściciela oraz pasażerów jego samochodu? O ile przegląd okresowy to rozwiązanie popularne, ale pod względem prawnym całkowicie dobrowolne, badanie techniczne samochodu jest niezbędne, by mógł on w ogóle poruszać się po drodze.

Różni się też zakres czynności wykonywanych w obu przypadkach. Standardowy przegląd pomaga ocenić stan płynów w samochodzie i jego ogólne potrzeby pod kątem konserwacji i serwisu. Badanie techniczne jest bardziej szczegółowe i skupia się głównie na analizie ogólnej sprawności auta. O ile przegląd może być wykonywany w dowolnym miejscu – choć zaleca się korzystanie z wyspecjalizowanych zakładów mechanicznych lub Autoryzowanych Stacji Obsługi – tak badanie techniczne ma wymiar sprawdzianu państwowego. Dlatego wykonywane jest w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów przez wyszkolonego wcześniej diagnostę mającego odpowiednie uprawnienia do weryfikacji stanu pojazdu. Co ważne: za swoje decyzje ponosi pełną odpowiedzialność – trudno więc liczyć na pobłażliwość i zignorowanie rażących błędów w działaniu samochodu.

Warto zwrócić uwagę na charakterystykę danej stacji kontroli. Wśród nich są bowiem zarówno te, które oferują podstawową diagnostykę (np. dla standardowych aut osobowych) jak i punkty o rozszerzonym zakresie działania. Te weryfikują np. stan pojazdów technicznych oraz szczególnego znaczenia. Do nich zaliczają się m.in. samochody należące do służby zdrowia.

Choć w stacjach diagnostycznych pojazdów najwięcej jest właśnie aut, badania techniczne obowiązują wszelkie typy pojazdów. Dotyczą nie tylko popularnych „osobówek”, ale i autokarów oraz autobusów i samochodów ciężarowych. Testy zaliczyć muszą również inne maszyny – np. motocykle czy ciągniki rolnicze.

Na czym polega badanie techniczne samochodu

To szczegółowy sprawdzian, który ma wykazać, czy dany pojazd może być użytkowany w ruchu drogowym. Wyjątkowo istotny jest w kontekście samochodów osobowych – najbardziej obciążonych ryzykiem wypadków, wynikających z nieodpowiedniego stanu technicznego.

Badanie techniczne samochodu zawsze rozpoczyna się od identyfikacji pojazdu. Sprawdzany jest jego numer VIN i zgodność pomiędzy częściami samochodu a zapisem w dowodzie rejestracyjnym. Ta kontrola pozwala w prosty sposób „wyłuskać” spośród tysięcy samochodów te, w których dochodziło do różnorodnych zmian – często niezgodnie z prawem. Kontrola dokumentacji umożliwia także sprawdzenie, czy w dowodzie dokonano wpisów o dodatkowym wyposażeniu lub zastosowaniu – to szczególnie istotne w przypadku samochodów, które wyposażono w instalację LPG oraz CNG.

Po analizie dowodu rejestracyjnego, w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów następuje czas na badanie stanu poszczególnych elementów oraz ich poprawnego działania. To drobiazgowa ocena części kluczowych dla bezpieczeństwa samochodu.

Ogumienie, oświetlenie i silnik

Zazwyczaj sporo uwagi poświęca się ogumieniu. Sprawdzana jest głębokość bieżnika, trwałość tworzywa, możliwość ewentualnych przyszłych pęknięć. Diagnosta powinien sprawdzić także równomierność zużycia opon – różnice mogą świadczyć o problemach technicznych.

Niemniej istotna jest kwestia oświetlenia. Podczas badania technicznego należy zweryfikować stan działania lamp. Dotyczy to nie tylko ich ewentualnego uszkodzenia, ale i prawidłowego działania. Częstym problemem są bowiem światła, które działają odpowiednio i zapewniają idealne natężenie, ale ich złe ustawienie oślepia na drodze kierowców jadących z naprzeciwka. Jeśli podczas diagnostyki, tego rodzaju problem zostanie szybko odnotowany, pracownik stacji ma obowiązek, by wyregulować oświetlenie na miejscu.

Sprawdzian skuteczności czeka również układ hamulcowy. Dzięki technologii stosowanej w stacjach można doprowadzić do symulacji, w której samochód musi wytracić prędkość. W ten sposób badana jest siła hamowania, skuteczność działania całego układu w zakresie równomierności. Test pozwala sprawdzić, jak samochód zatrzymałby się w krytycznej sytuacji na drodze. Wraz z nim przeprowadzany jest sprawdzian skuteczności działania hamulca pomocniczego. Poziom bezpieczeństwa oceniany jest także w kontekście pasów – diagnosta ma obowiązek ocenić stan ich napięcia oraz bezproblemowe rozciąganie.

Podczas badania technicznego niezwykle istotne jest też sprawdzenie poprawności działania układu kierowniczego. Czujność diagnosty oraz precyzja używanych przez niego urządzeń pozwala odnotować np. niebezpieczne dla stabilności auta luzy oraz nadmierne zużycie drążków – takie awarie wymagają już interwencji wyspecjalizowanego mechanika. Podczas badania technicznego sprawdzane jest również zawieszenie. Można także liczyć na sprawdzian stanu nadwozia. Diagnosta sprawdza stan szyb, możliwość ich oczyszczania, opuszczania. Zwraca też uwagę na te układ wydechowy. Podczas testu głośności łatwo wykluczyć samochody, które charakteryzują się np. ponadprzeciętnym basem – wizytówką pojazdów tuningowanych.

Badanie techniczne obejmuje też sprawdzenie silnika. Podczas diagnostyki sprawdzane są ewentualne wycieki oleju. Dochodzi także do precyzyjnego pomiaru emisji szkodliwych związków chemicznych. Wyniki analizowane są wobec obowiązujących w Polsce norm.

Wszystkie rezultaty badań zostają zarchiwizowane. Dzieje się tak od czerwca 2014 r. Po wprowadzeniu systemu komputerowego w stacjach diagnostycznych, każdy weryfikowany pojazd jest odnotowywany w elektronicznej bazie Centralnej Ewidencji Pojazdów. Dzięki temu można w łatwy sposób sprawdzić wszelkie potencjalne wady auta z przeszłości i zweryfikować je ze szczególną uwagą przy kolejnym badaniu technicznym.

Ile kosztuje przegląd techniczny samochodu

Dopuszczenie samochodu do ruchu uzależnione jest od pozytywnych wyników badania technicznego. Jeśli pracownik stacji kontroli będzie miał wątpliwości i uzna, że samochód nie nadaje się do użytkowania, może zatrzymać dowód rejestracyjny. Właściciel pojazdu dysponuje tylko tymczasowym. Ma wtedy tylko czternaście dni na usunięcie zasygnalizowanych usterek i doprowadzenie samochodu do stanu zalecanego przez diagnostę.

Koszt badania technicznego regulowany jest na podstawie opłat ustalonych przez ministra infrastruktury. Ceny różnią się w zależności od typu pojazdu, jego masy oraz zastosowania. W samochodach osobowych to 99 zł – jeśli jednak wyposażone są w instalację gazową, koszt badania technicznego rośnie do 162 zł. Związane jest to z bardziej drobiazgową oceną auta z LPG – np. testem szczelności instalacji.

Kiedy wykonać badanie techniczne pojazdu

Częstotliwość wykonywania badań technicznych jest uzależniona od wieku pojazdu. Samochód fabrycznie nowy jest z nich początkowo zwolniony. Po jego zakupie pierwsze badanie techniczne należy wykonać dopiero przed upływem trzech lat od daty początkowej rejestracji. Nie dotyczy to jednak wszystkich pojazdów. Jeśli samochód został wyposażony w fabryce w instalację LPG, musi przejść kontrolę diagnostyczną co roku – zasady wobec tego typu samochodów są bardziej restrykcyjne niż w przypadku standardowych.

Nowe auto pozbawione instalacji LGP musi zostać sprawdzone podczas badania technicznego najpóźniej po dwóch kolejnych latach od pierwszego.

Po pięciu latach pojazd uznawany jest za stosunkowo bardziej obarczony ryzykiem możliwych awarii. Dlatego właściciele wszystkich starszych aut mają obowiązek sprawdzania ich stanu corocznie. Jest tak do czasu, aż samochód nie będzie miał szczególnego statusu. Auta, które są w rejestracji 25 lat lub dłużej – i są oficjalnie określane jako zabytkowe – nie muszą przechodzić kolejnych, corocznych badań technicznych.