Wagi różnego typu należą do podstawowego wyposażenia laboratoriów. Są niezbędne podczas prac prowadzonych z użyciem substancji chemicznych na potrzeby rozmaitych branż. Zastosowanie znajdują tu przede wszystkim wagi analityczne, precyzyjne oraz wagosuszarki. Różnice między tymi typami obejmują zakres ważenia oraz dokładność pomiarową. Nim jednak zostaną użyte w czynnościach laboratoryjnych, muszą zostać poddane legalizacji oraz wzorcowaniu.

Legalizacja, czyli prawna kontrola metrologiczna

Wbrew powszechnemu, błędnemu przekonaniu, legalizacja i wzorcowanie nie są jednym i tym samym. Legalizacja ma na celu poświadczenie, że w laboratorium używane są legalne przyrządy pomiarowe, czyli zgodne z krajową i międzynarodową normą przewidzianą dla danych parametrów. Tego rodzaju prawnej kontroli należy poddać wagi, które są wykorzystywane w dziedzinach takich jak:

  • ochrona zdrowia i życia,
  • ochrona środowiska,
  • kontrola celna,
  • obrót handlowy,
  • ochrona praw konsumenta,
  • pobieranie należności finansowych.

Do tej grupy należeć będą również wagi laboratoryjne. Są one bowiem niezbędnym elementem wyposażenia między innymi firm farmaceutycznych czy zakładów produkcji żywności. Ze względu na znaczenie legalizacji dla dalszej eksploatacji wagi zadanie to należy powierzyć specjalistom takim jak firma Wagotronik. Urządzenie musi przy tym zostać odpowiednio przygotowane, co obejmować powinno przegląd techniczny, kalibrację, konserwację oraz ewentualne naprawy. Dowodem przeprowadzenia legalizacji jest świadectwo legalizacji, w którym zawarta jest informacja o spełnieniu wymagań właściwego Rozporządzenia Ministra Gospodarki.

Wzorcowanie jako sposób określenia dokładności

Wzorcowanie w przeciwieństwie do legalizacji wag nie jest wymogiem prawnym, a jedynie dobrowolnym działaniem laboratorium czy też firmy, do której ono należy. Oznacza to, że nie trzeba wzorcować wszystkich urządzeń pomiarowych – między innymi tych wykorzystywanych do wykonania pomiarów orientacyjnych. Będzie ono jednak konieczne w przypadku pomiarów wartości decydujących o przyjęciu lub odrzuceniu wyrobu. Podobnie jednak jak w przypadku legalizacji, waga laboratoryjna powinna zostać skalibrowana i poddana przeglądowi. Usuwa się usterki, jeśli takie zostaną wykryte oraz dokonuje konserwacji wymagających tego podzespołów.

Wzorcowanie ma za zadanie wskazać różnicę między wartością wzorcową danej jednostki miary a wartością wskazywaną przez przyrząd pomiarowy. Innymi słowy, wzorcowanie wagi pozwala wskazać margines błędu i niepewności przyrządu. Parametry te odnoszą się odpowiednio do różnicy między wartością masy wzorca a wskazaniem wagi oraz do granic rozrzutu błędu pomiarowego. Oznacza to, że legalizacja określa zgodność lub niezgodność z wymaganiami w zakresie pomiarów, natomiast wzorcowanie wskazuje dokładność, z jaką waga spełnia owe wymagania. W świadectwie wzorcowania znajdziemy bowiem tabele błędów wskazań i niepewności pomiaru.