Łożyska toczne mimo swojego niewielkiego rozmiaru są bardzo ważnym elementem budowy maszyn. Obecnie na szeroką skalę wykorzystuje się je w branży motoryzacyjnej oraz w rolnictwie. Składają się one z pierścieni oraz znajdujących się między nimi elementów tocznych, które stykają się z bieżniami. Dzięki temu możliwe jest obracanie się obu pierścieni względem siebie. Gdzie wykorzystuje się łożyska toczne, jak są zbudowane i jakie rodzaje się wyróżnia?

Budowa łożyska tocznego

Łożyska toczne nie mają skomplikowanej budowy. Złożone są z dwóch pierścieni, elementów tocznych, a niekiedy także z koszyków, których zadaniem jest utrzymywanie elementów tocznych we właściwej odległości od siebie. Poza tym niektóre łożyska toczne posiadają uszczelnienia, które stosuje się w celu zabezpieczenia produktu przed zabrudzeniem jego wnętrza. Uszczelnienie dodatkowo chroni przed wypłynięciem na zewnątrz środka smarnego.

Wspomniane wcześniej pierścienie dzielą się na zewnętrzny oraz wewnętrzny. Ten pierwszy zlokalizowany jest na wale, natomiast drugi z nich znajdziemy w oprawie lub innego obudowie. Na pierścieniach łożyska znajdują się bieżnie, które dzieli się na główną i pomocniczą. Zadaniem głównej bieżni jest przenoszenie obciążeń głównych, zaś pomocnicza służy do przenoszenia pozostałych obciążeń. Warto zaznaczyć, że w tocznych łożyskach między bieżniami montuje się także części toczne o rozmaitych kształtach. Ich najważniejszym zadaniem jest zmniejszanie tarcia podczas pracy.

Jakie są rodzaje łożysk tocznych?

Łożyska toczne można klasyfikować na różne sposoby. Zazwyczaj te elementy dzieli się, biorąc pod uwagę rodzaj elementów tocznych. Wówczas wyróżnia się następujące produkty:

  • łożyska kulkowe,
  • łożyska stożkowe,
  • łożyska walcowe,
  • łożyska baryłkowe,
  • łożyska igiełkowe.

Najpopularniejszym rodzajem są oczywiście łożyska kulkowe, które znajdziemy m.in. w asortymencie oferowanym przez firmę Agros Zamosc z Zamościa w województwie lubelskim. Charakteryzują się uniwersalnością, dzięki czemu wykorzystuje się je w wielu branżach, aczkolwiek najczęściej znajdują one zastosowanie w motoryzacji i rolnictwie, gdzie używa się ich podczas produkcji części i maszyn. Stożkowe łożyska przeznaczone są do przenoszenia dużych obciążeń promieniowych i osiowych. Łożyska walcowe sprawdzą się tam, gdzie zachodzi potrzeba przenoszenia osiowych obciążeń, a do tego mogą pracować przy wysokich prędkościach obrotowych. Baryłkowe łożyska przeznaczone są do pracy np. w dużych wałach i obciążeniach, natomiast łożyska igiełkowe stosowane są, aby przenosić obciążenia promieniowe, a także wykorzystuje się je do ciągłej pracy przy dużych prędkościach.

Gdzie w motoryzacji i rolnictwie używa się łożysk tocznych?

Branżami, gdzie łożyska toczne mają największe zastosowanie jest motoryzacja oraz rolnictwo. W dzisiejszych czasach tego typu elementy znajdziemy np. w wahaczach. Zwykle tam stosuje się łożyska stożkowe o lekkiej konstrukcji. Innym elementem zawieszenia, gdzie z powodzeniem wykorzystuje się łożyska toczne jest amortyzator. Trzpień tego elementu wyposażony jest w łożysko kulkowe.

Z kolei w układzie kierowniczym, a konkretnie w kolumnie kierownicy występują łożyska kulkowe lub igiełkowe. Ponadto możemy je również znaleźć w przekładni kierownicy. Jednak w branży motoryzacyjnej najwięcej łożysk wykorzystuje się w układzie przeniesienia napędu. Mówiąc bardziej szczegółowo, znajdują one zastosowanie jako podparcie wałka sprzęgłowego, w kołach zębatych skrzyni biegów, wałku pośrednich, a także w konstrukcji mechanizmu różnicowego. Oczywiście łożyska toczne są także ważnym elementów w wielu maszynach budowlanych, gdzie ich rola jest podobna.