Numizmatyka jest dziedziną nauki nieodłącznie splecioną z historią, która pozwala nam lepiej poznawać codzienne życia naszych przodków z odległych stuleci na podstawie walut, jakimi się posługiwali. W potocznym języku to określenie wiązane jest jednak zazwyczaj z samym kolekcjonowaniem, a nie koniecznie prowadzeniem badań nad monetami. Na czym więc polega ostatecznie numizmatyka?

Numizmatyka – czyli co?

Próbując określić, co to jest numizmatyka, warto być świadomym tej wspomnianej wyżej różnicy. Współcześnie, większości osób określenie to będzie się kojarzyć raczej z samym kolekcjonowaniem monet, dla samego faktu ich posiadania czy eksponowania jak dzieł sztuki. Jednak w rzeczywistości, słowo to nazywa dziedzinę nauki.

Numizmatyka jest dziedziną nauki zajmującą się badaniem różnych walut i form, jakie przyjmowały. Podczas gdy obecnie kojarzona jest głównie z monetami, zajmuje się ona bardzo szerokim temat pieniędzy i innych sposobów płatności, regulacji długów i wymiany dóbr. Co znaczy słowo „numizmatyka”? Pochodzi ono od łacińskiego nomisma, czyli „moneta”, które z kolei wywodzi się z greckiego słowa oznaczającego „trzymać” lub „posiadać”.

Czym się zajmuje numizmatyka?

Numizmatyka jako kolekcjonowanie monet to zajęcie, które prawdopodobnie istniało już w czasach starożytnych. Oktawian August rozdawał monety z różnych stron świata jako prezenty. W średniowieczu kolekcjonował je Francesco Petrarka.

Natomiast nauka o pieniądzu pod względem historycznym wywodzi się nawet z XIV wieku, a zaczęła rozwijać się w okresie renesansu. Dzisiaj naukowcy zajmują się numizmatyką grecką, celtycką, rzymską, bizantyjską, Dalekiego Wschodu, średniowieczną, arabską, perską i nowożytną. Bada się nie tylko monety, ale również banknoty i wszelkiego rodzaju znaki pieniężne, a nawet politykę monetarną, czyli zwalczanie przestępczości monetarnej, polityka emisyjna, obieg pieniądza, jako wyraz świadomych działań emitenta.

A więc tak właściwie – czym zajmuje się numizmatyka? Jej zadania jako nauki to:

  • kolekcjonowanie i klasyfikowanie monet,
  • bezwzględne  datowanie monet,
  • analiza znaków menniczych,
  • połączona analiza ikonograficzna, metrologiczna i epigraficzna,
  • ustalanie kręgu użytkowników danych monet,
  • określanie dodatkowych funkcji monet,
  • wyjaśnianie i interpretacja faktów i procesów dziejowych.

Kim jest numizmatyk?

Zastanawiając się, kim jest numizmatyk, warto przyjrzeć się tego, jak sami siebie postrzegają kolekcjonerzy monet. Możemy zrobić to dzięki badaniu przeprowadzonemu przez Skarbnicę Narodową – dystrybutora monet i medali okolicznościowych. Numizmatycy w Polsce najczęściej nie traktują tego zajęcia jako okazji zysku i nie zbierając monet w celach inwestycyjnych. Według tego badania, 80% kolekcjonerów nigdy nie sprzedało niczego ze swoich zbiorów, a wartości ich kolekcji oscylują  w okolicach 5 tysięcy złotych.

Czy w takim razie jest to hobby, któremu warto się poświęcać, jeśli chcielibyśmy na nim coś również zyskać? Tutaj oczywiście nie ma reguły, jednak warto naprawdę obudzić w sobie pasję do tej szczególnej formy sztuki, jaką mogą być monety. Numizmatyka jest dziedziną, w której z pewnością liczy się szeroka i nieustannie zwiększana wiedza, a tą ciężko utrzymywać bez prawdziwego zainteresowania tym tematem.