Metoda ta polega na skierowaniu strumienia czystej wody pod wysokim ciśnieniem na powierzchnię, którą chcemy czyścić. W procesie  tym nie użycia się ścierniwa, dlatego nie istnieje problem zapylenia oraz usuwania odpadów ścierniwa po czyszczeniu.

        Ten sposób czyszczenie powierzchni uważany jest na zachodzie Europy i USA za technologię zapewniającą najwyższy możliwy stopień czystości powierzchni. Strumień wody z prędkością ponaddźwiękową może dotrzeć do najtrudniej dostępnych miejsc, usunąć wszelkie zanieczyszczenia znajdujące się wewnątrz, co trudno lub nie można osiągnąć za pomocą tradycyjnej obróbki strumieniowo-ściernej.

                W wielu dziedzinach działalności – budownictwo, przemysł, górnictwo, przetwórstwo, transport, rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo - wykorzystuje się tę technologię czyszczenia, np. przy renowacji budowli, naprawach elewacji czy remontach konstrukcji betonowych i stalowych, a powodzenie remontu zależy od fachowo wykonanych prac związanych z przygotowaniem podłoża. Dużą rolę odgrywa tu zastosowanie nowoczesnej techniki strumieniowej na bazie wody.

                Oferta nowoczesnych urządzeń do czyszczenia powierzchni wykorzystujących ciśnienie wody obejmuje szerokie spektrum agregatów ciśnieniowych: od tych o mocy 100 barów do agregatów o najwyższym ciśnieniu dochodzącym do 2800 barów.

O sile czyszczenia decyduje wiele powiązanych ze sobą czynników poza ciśnieniem; ilość wody, budowa dyszy a dopiero później temperatura wody.

Podstawowa zasada, która tu obowiązuje brzmi: im wyższe ciśnienie wytwarzane przez urządzenie strumieniowe w połączeniu z jak największą ilością wody, tym większą powierzchnię można  oczyścić. Jeśli 100 barowy agregat ma dzienną wydajność 100-200 m2, to 300 barowy pozwala oczyścić 700-800 m2 w jeden dzień.

Same dane wyrażone w barach nie mówią wiele – informują w zasadzie tylko o tym, jakie jest ciśnienie w wężu. Zasadnicze pytanie dotyczy jednak następującej kwestii: maksymalnego ciśnienia, które w rzeczywistości oddziałuje na obrabianą powierzchnię. Kluczowym zagadnieniem jest tu budowa dyszy. Strumień punktowy jest znacznie silniejszy niż wytwarzany przez płaską dyszę. Za pomocą strumienia punktowego daje się czyścić tylko małe powierzchnie, a przy użyciu płaskiego większe i znacznie większe. W wielu przypadkach lepszym rozwiązaniem jest kombinacja strumienia płaskiego i siły uderzeniowej dyszy rotacyjnej, które jako quasi rotacyjny strumień punktowy wytwarza strumień kulisty. Głowice rotacyjne wielopunktowe tworzą strumień kulisty o znacznie większym promieniu niż dysze rotacyjne jedno punktowe.

Prawidłowy dobór dyszy może więc podwyższyć siłę strumienia wody. W wielu przypadkach elementy są kompatybilne: dyszę producenta X da się zastosować w agregacie firmy Y. Zatem nie zawsze należy kupować mocniejszy agregat, jeżeli oczekuje się większej wydajności. Można zwiększyć wydajność urządzenia kupując lepszy osprzęt. Choć również i tutaj obowiązuje zasada, że z kiepskiego agregatu niewiele da się „wycisnąć”.

Obok budowy dyszy na siłę strumienia wodnego istotny wpływ ma również długość węża. Obecnie używa się zwykle węży o długości 20 – 30 m. Jednak maksymalna długość użytkowa węża, pozwalająca osiągnąć satysfakcjonujące ciśnienie na wylocie dyszy w mniejszym stopniu zależy od długości a bardziej od średnicy węża. W cienkich wężach występują znacznie większe straty spowodowane tarciem. Im cieńszy wąż, tym słabsze będzie ciśnienie na wylocie z dyszy.

                Ponadto, jeśli urządzenie pracuje pod większym ciśnieniem, a co za tym idzie, wyrzuca więcej wody na minutę, niekoniecznie oznacza to większe zużycie wody. Wysoka wydajność powoduje, że rzeczywiste zużycie wody może nawet spadać.

                Najmniejszy wpływ na wydajność ma temperatura, ale tu również obowiązuje zasada, że bez ciśnienia nic się nie da zrobić. Nie na wiele się zda podgrzany strumień, jeśli jest wyrzucany jedynie pod ciśnieniem 100 barów. Przy tym temperatura powinna być rzeczywiście podawana na dyszę. Woda w urządzeniu podgrzewającym ma wprawdzie 80oC ale przechodząc przez wąż znacznie się ochładza. Decydujące dla temperatury, podobnie jak w przypadku ciśnienia jest w jakim stanie woda opuszcza dyszę.

Urządzenia ogólnego zastosowania oferują wiele opcji.

Wśród mnóstwa oferowanych urządzeń i metod, które w połączeniu z osprzętem dają rozmaite możliwości. Na początku należy raczej postawić na dające się rozbudować urządzenie ogólnego przeznaczenia, które w razie potrzeby można dopasować do różnych okoliczności. Jakie opcje charakteryzują taki agregat?

  • Powinien mieć możliwość czyszczenia zarówno na zimną jak i gorącą wodę. Producenci oferują przeważnie sprzęt przeznaczony jedynie do zimnego lub jednie gorącego czyszczenia. Istnieją jednak dołączane moduły grzewcze, w które można wyposażyć agregat na zimną wodę.
  • Powinien mieć silnik spalinowy. Maszyny ogólnego przeznaczenia (silnik spalinowy) są szczególnie przydatne na budowach, ponieważ nie będą wyłączne z ruchu przez typowe dla wielu budów przerwy zasilania. Ponadto taka konfiguracja sprzętowa umożliwia próbę na powierzchniach wzorcowych, by wybrać optymalną w danej sytuacji metodę czyszczenia.
  • Spektrum zastosowania takiego urządzenia znacznie się poszerza, jeżeli można przy jego pomocy również wykonywać piaskowanie na mokro stosując głowicę mieszającą.

Ponieważ efekty renowacji zależą od prawidłowego przygotowania podłoża, pracownik musi być w tej kwestii dobrze przeszkolony. Musi wiedzieć, jak funkcjonuje agregat ciśnieniowy, jak się go obsługuje i jaka metoda czyszczenia jest optymalna w danej sytuacji. Jaką zastosować dyszę, lancę. Powinien być zaopatrzony w kombinezon ochronny, obuwie specjalistyczne oraz kask z ochroną twarzy. Dla właściciela firmy oznacza to dodatkowo, że czyszczenie nie rozlicza się w formie ryczałtu (przeważnie zbyt niskiego), lecz uznaje za wyspecjalizowane usługi firmy i rozlicza, tak jak inne usługi, w zróżnicowany sposób.

Proste prace czyszczące można rozpocząć za sumę znacznie niższą niż 15 PLN za metr kwadratowy, ponieważ stosowane tu urządzenia (słabsze, 200 barowe agregaty) cechuje zadawalająca wydajność.  W przeciwieństwie do tego na zrywanie starych powłok malarskich przeznacza się dwu lub czterokrotnie wyższe nakłady, gdyż przy tego rodzaju pracach na prawie wszystkich podłożach nie można stosować niższego ciśnienia jak 500 barów.

Koszt przygotowania podłoża powinien wynosić zatem 15 – 45 PLN/m2 i powinien być niższy niż stosowanie środków chemicznych do wytrawiania. Użycie środków chemicznych podnosi koszty. Po za tym metoda chemiczna przy obecnych standardach ekologicznych jest dziś nie do przyjęcia. Bardziej racjonalne i przyjazne dla środowiska naturalnego są metody czyszczenia wykorzystujące zdobycze nowoczesnej techniki strumieniowej, nie wymagające z reguły dodatkowego użycia chemikaliów i wykorzystujące jedynie silę wody, powietrza i piasku.

 

Czyszczenie ciśnieniowe jest racjonalną metodą o satysfakcjonującej wydajności a z uwagi na koszty inwestycyjne rzędu 4.000 – 12. 000 PLN za jedno urządzenie z osprzętem również przystępne cenowo. Najczęściej stosowane jest do prac związanych z samym czyszczeniem elewacji. Można więc oczyścić elewacje otynkowane, klinkierowe, granitowe, metalowe lub szklane. Powierzchnię obrabia się zwykle przy użyciu zimnej wody – ewentualnie z dodatkiem środka czyszczącego – pod ciśnieniem ok. 100 barów. Prace takie wykonuje się typowymi urządzeniami na zimną wodę o mocy 100 – 200 barów.

Jedynie w około 10% używa się gorącej wody. Podgrzana do 80 o C lub bardziej jest środkiem skutecznym dla niewielu powierzchni, np. zaolejonych, tłustych lub okopconych na mocno uczęszczanych ulicach.

Wodne czyszczenie strumieniowe (czasami również mieszanką wodno - piaskową) pod ciśnieniem około 500 barów.

Sprzęt dla początkujących to 500 barowe agregaty na zimną wodę, które usuwają dobrze trzymające się powłoki na wytrzymałym podłożu, np. gdy dyspersja ma być zastąpiona przez farbę mineralną. Urządzenia o mocy 500 barów pracują zużywając od 900 do 1700 litrów wody na godzinę. Jednak ze względu na wysoką wydajność rzeczywiste zużycie wody nie jest duże.

Metodę stosuje się również – np. przy ciśnieniu 500 barów i zastosowaniu dyszy rotacyjnej – do bezpyłowego odrywania tynków, przy czym odrywana jest również zaprawa fugowa. Ponieważ ten sposób usuwania tynków (inaczej niż zbijanie młotkiem i przecinakiem) nie jest uciążliwy dla otoczenia, nadaje się szczególnie do prac w budynkach użyteczności publicznej, jak: szkoły, szpitale i urzędy. Jedynie położone w bezpośrednim sąsiedztwie obrabianej ściany pomieszczenia narażone są na hałas i wibracje wytwarzane podczas pracy.

Używając dodatkowej głowicy mieszającej piasek kwarcowy z wodą, urządzenia 500 barowe w odpowiedniej konfiguracji mogą być stosowane do piaskowania wodnego i piaskowania konstrukcji betonowych. Doceniają to firmy, które jedynie okazjonalnie prowadzą renowacje konstrukcji betonowych i nie chcą kupować samej piaskarki. Dotychczas musiały zatrudniać fachowca od piaskarek, aby oczyścić zbrojenie. Obecnie mogą samodzielnie wykonać to zadanie przy pomocy głowicy do piaskowania. Jeżeli są to grubsze warstwy, rozsądniejszym rozwiązaniem jest ciśnienie 500 bar.

                Wodna metoda strumieniowa o najwyższych ciśnieniach – ciśnienie robocze wynosi od 1000 do 3000 barów. Stosowana jest przez wyspecjalizowane firmy, wymaga wysokich nakładów inwestycyjnych (260.000 do 1.000.000 PLN). Urządzenia takie pobierają od 10 do 150 litrów wody na minutę, muszą być więc wyposażone w przyłącze hydrantu. Personel obsługujący takie maszyny musi być szczególnie dobrze przeszkolony. Z uwagi na bardzo wysokie ciśnienie wody podejmuje się z jednej strony poważne środki ochronne, z drugiej zaś strony prace takie wymagają znacznego nakładu sił i są męczące.

Głównymi zaletami wodnej metody strumieniowej wysokiego ciśnienia (UHP) są:

  • Brak zapylenia czyszczonej powierzchni oraz otoczenia,
  • Ograniczenie odpadów do usuniętych zanieczyszczeń,
  • Eliminuje szkodliwej dla środowiska chemii,
  • Precyzyjnie i selektywnie usuwa warstwy starych powłok malarskich,
  • Umożliwia pracę w obszarach zagrożonych wybuchem (brak iskrzenia),
  • Technologia umożliwia osiągnięcie najwyższy możliwy stopień czystości przygotowywanej powierzchni.

Autor:

Ewa Kobierecka-Wójcik