Przedsiębiorcy z jednej branży nieustannie rywalizują ze sobą o uwagę klientów i ich pozyskanie. Chęć osiągania zysku za wszelką cenę jest jednakże niemożliwa ze względu na regulacje prawne w zakresie zwalczania nieuczciwej konkurencji. Niemniej jednak im większe współzawodnictwo, tym większe ryzyko zastosowania zakazanych praktyk rynkowych. Te jednak mogą być zagrożone nawet karą pozbawienia wolności.

Czym jest czyn nieuczciwej konkurencji?

Definicja wyjaśniająca, czym są tego rodzaju zachowania, znajduje się w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 roku (tj. Dz. U. z 2019 r. poz. 1010 ze zm.). To wszelkie działania, które pozostają sprzeczne z prawem bądź dobrymi obyczajami w sytuacji, gdy zagrażają lub naruszają interes innego przedsiębiorcy czy klienta. Na tej podstawie mówi się w szczególności o takich czynach jak:

  • naruszanie tajemnicy przedsiębiorstwa lub rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na jego temat;
  • fałszywe oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług;
  • wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, towarów bądź usług, a także naśladownictwo produktów;
  • sprzedaż lawinowa;
  • utrudnianie dostępu do rynku;
  • nieuczciwa lub zakazana reklama;
  • przekupstwo w celu nakłonienia do rozwiązania umowy;
  • pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie;
  • nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane towary lub wykonane usługi.

Pamiętać jednak należy, że nie jest to wyliczenie zamknięte i możliwe jest w konkretnych przypadkach (ustawowych i pozaustawowych) uznanie za czyn nieuczciwej konkurencji także innych zachowań sprzecznych z prawem lub dobrymi obyczajami, a naruszających interesy konsumenta lub przedsiębiorcy.

Przykładowo należy tu wskazać na tzw. spamming. Jest to czyn nieuczciwej konkurencji uregulowany w odrębnej ustawie z 18.7.2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1219 ze zm.). W myśl art. 10 powołanej ustawy zakazane jest przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej. Przy czym należy pamiętać, że informację handlową uważa się za zamówioną, jeżeli odbiorca wyraził zgodę na otrzymywanie takiej informacji, w szczególności udostępnił w tym celu identyfikujący go adres elektroniczny. Działanie prowadzone bez takiej zgody z mocy art. 10 ust. 3 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną traktowane jest także jako czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Na czym polega odpowiedzialność cywilna?

Każde wyżej wymienione zachowanie w zakresie prowadzonych działań marketingowych firmy może zostać skierowane na drogę sądową. Jednym ze sposobów jest rozwiązanie sprawy w drodze postępowania cywilnego. Strona, której interes został zagrożony bądź naruszony może złożyć z pomocą adwokata, wniosek do sądu. Roszczenia mogą polegać na wezwaniu do zaniechania szkodliwych działań, ich usunięcia, jak również naprawienia ich skutków. Ponadto poszkodowany może także zażądać złożenia oświadczenia, nawet wielokrotnego, o określonej treści oraz formie, wydania uzyskanych bezpodstawnie korzyści czy też wpłaty konkretnej kwoty na dany cel społeczny. Należy jednak pamiętać, że sprawy tego rodzaju ulegają przedawnieniu po 3 latach, które liczy się dla każdego czynu od momentu jego wystąpienia osobno.

Które czyny podlegają sprawom karnym?

Część wskazanych już wcześniej działań podlega również karze grzywny lub ograniczeniu wolności. Stąd też walka z nieuczciwą konkurencją może oznaczać ściganie przestępstw lub wykroczeń. W każdym z przypadków co do zasady sprawa karna rozpoczyna swój bieg na wniosek bądź żądanie pokrzywdzonego. I tak na przykład ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa, a także naśladownictwo oraz wprowadzające w błąd oznaczenia produktów są zagrożone karą grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności do 2 lat. Z kolei organizowanie bądź kierowanie sprzedaży w systemie lawinowym oznacza karę pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Natomiast aresztem lub karą grzywny zagrożone są takie działania jak między innymi: rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji o przedsiębiorstwie czy też nieuczciwa reklama. Warto również wspomnieć, że każde bezpodstawne oskarżenie o czyn nieuczciwej konkurencji wiąże się z konsekwencjami prawnymi, chociażby za tzw. zniesławienie.

Z uwagi na wielorakie środki ochrony prawnej przysługujące przedsiębiorcom i konsumentom przed czynami nieuczciwej konkurencji, mające zarówno charakter cywilny, jak i karny, zaleca się w każdym przypadku skonsultowanie z posiadającym odpowiedni tytuł zawodowy prawnikiem (adwokatem lub radcą prawnym) w celu uzyskania fachowej pomocy w doborze właściwych instrumentów prawnych mających na celu skuteczne odparcie czynu nieuczciwej konkurencji.