Otrzymanie spadku wielu osobom kojarzy się nie tylko ze smutnym faktem odejścia kogoś z tego świata, ale także z otrzymaniem majątku i nagłym wzbogaceniem się. Niestety rzeczywistość potrafi dość mocno zaskoczyć spadkobierców, gdyż niekiedy w wyniku zapisów testamentowych, spadkobierca oprócz lub zamiast spodziewanych aktywów, przyjmuje też długi, które będzie musiał spłacać z własnej kieszeni. W takiej sytuacji warto zastanowić się nad odrzuceniem spadku, przeprowadzając odpowiednią procedurę u notariusza.
Spadek i co dalej
Otrzymanie spadku to wydarzenie, które wiąże się z dopełnieniem określonych formalności, wynikiem których może być przyjęcie spadku lub jego odrzucenie. Należy bowiem pamiętać, że choć spadek kojarzy się z głównie otrzymaniem dóbr czy pieniędzy, może również wiązać się z dziedziczeniem długów. Dlatego też w kwestiach spadkowych warto skorzystać z wiedzy i doświadczenia notariusza, takiego jak Jarosław Sekściński Notariusz Kancelaria i bardzo dokładnie przeanalizować masę spadkową, co pozwoli podjąć odpowiednią decyzję co do darowizny, zwłaszcza w przypadku, gdy spadek ma skomplikowaną formę – np. niesie za sobą zarówno długi, jak i określone dobra. Nie należy przy tym zapominać, że spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy, skutkiem czego wstępuje on w prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, przy czym zgodnie z art. 1012 kodeksu cywilnego spadkobierca może:
przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste) – kiedy to spadkobierca dziedziczy po zmarłym zarówno pozostawiony majątek, jak również wszelkie niespłacone długi,
przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza) - obecnie przyjmuje się, że jeżeli spadkobierca nie złoży oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, uznaje się, że spadek przyjął właśnie z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że dziedziczony jest zarówno pozostawiony majątek, jak i pozostawione długi, przy czym odpowiedzialność za niespłacone wierzytelności ogranicza się jedynie do wartości odziedziczonego majątku,
spadek odrzucić – gdzie pamiętać należy, że w przeciwieństwie do zrzeczenia się dziedziczenia, kiedy to umowa o zrzeczenie się spadku jest sporządzana jeszcze za życia spadkodawcy w formie aktu notarialnego, odrzucenie spadku ma miejsce po śmierci spadkodawcy.
Co warto wiedzieć o odrzuceniu spadku
W dużym skrócie przyjąć można, że odrzucenie spadku to sytuacja kiedy to rezygnujemy z niego skutkiem czego nie dziedziczymy ani aktywów, ani pasywów i jest to zazwyczaj korzystne, gdy w skład masy spadkowej wchodzą głównie bądź wyłącznie długi spadkowe. Co do zasady odrzucić spadek może każdy spadkobierca (oraz zapisobierca), niezależnie od tego, czy źródłem dziedziczenia jest ustawa, czy testament. Warto przy tym pamiętać, że kwestie rezygnacji z tego typu darowizny należy uregulować w ciągu 6 miesięcy od dnia ogłoszenia testamentu lub otwarcia spadku.
Złożenie oświadczenia odrzucenia spadku może mieć miejsce zarówno w sądzie, jak i w Kancelarii Notarialnej, gdyż dokument będzie miał taką samą moc prawną. Nie należy jednak zapominać, że w przeciwieństwie do sądu, kiedy to cała procedura trwa dość długo (odległe terminy rozpraw), u notariusza czynność tą można wykonać podczas jednej wizyty. Oczywiście aby sfinalizować całą procedurę niezbędne jest zgłoszenie się do notariusza z dowodem osobistym, odpisem aktu urodzenia spadkobiercy i odpisem aktu zgonu spadkodawcy oraz z wnioskiem o odrzucenie spadku. Wniosek ten, oprócz danych spadkobiercy i spadkodawcy, powinien zawierać też wskazanie stosunku rodzinnego łączącego spadkodawcę i spadkobiercę, informacje czy spadek przypada spadkobiercy na mocy ustawy czy testamentu, stwierdzenie, czy wnioskodawca przyjmuje, czy odrzuca spadek oraz wskazanie innych uczestników postępowania (spadkobierców). Należy mieć również świadomość, że w przypadku spadkobierców posiadających niepełnoletnie dzieci, po odrzuceniu spadku przechodzi on właśnie na nie. W takim przypadku rodzice nie mogą samodzielnie złożyć oświadczenia w imieniu dzieci o odrzucenie spadku, gdyż należy przedtem uzyskać na to zgodę sądu rodzinnego i przed sądem tym wykazać, iż dla dobra dziecka najlepszym rozwiązaniem jest zrezygnowanie ze spadku.
Odrzucenie spadku u notariusza jest stosunkowo prostą i zwykle szybką czynnością, pozwalającą zminimalizować formalności i szybciej uporządkować sprawy spadkowe, bez narażenia się na kłopoty wynikające z długów zawartych w spadku.