Unieważnienie małżeństwa cywilnego to proces prawny, który skutkuje uznaniem, że związek małżeński nigdy nie został zawarty. Prócz unieważnienia małżeństwa cywilnego istnieje też możliwość stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego, które często błędnie nazywane jest unieważnieniem małżeństwa bądź rozwodem kościelnym. Unieważnienie małżeństwa cywilnego a stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego to dwie różne instytucje uregulowane w odmiennych porządkach prawnych. Unieważnienia małżeństwa cywilnego nie należy również mylić z rozwodem, który jest prawnym rozwiązaniem małżeństwa, zawartego wcześniej w sposób ważny i skuteczny. W niniejszym artykule omówimy przyczyny unieważnienia małżeństwa oraz przebieg procesu, w którym może pomóc Kancelaria Adwokacka Małgorzaty Maciejewskiej.
Przyczyny unieważnienia małżeństwa
Unieważnienie małżeństwa może nastąpić wyłącznie z przyczyn przewidzianych w art. 10-16 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z art. 17 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyliczone przez ustawodawcę przyczyny tworzą katalog zamknięty. Wśród przesłanek, których istnienie może prowadzić do unieważnienia małżeństwa wymienia się: nieodpowiedni wiek, ubezwłasnowolnienie, chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy, bliskie pokrewieństwo między małżonkami, bigamię, wady oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński, wadliwe pełnomocnictwo. Warto również wspomnieć, iż takie okoliczności jak alkoholizm, brak pożycia małżeńskiego, niewierność czy impotencja nie stanowią podstawy do unieważnienia małżeństwa.
W celu zainicjowania postępowania o unieważnienie małżeństwa należy wnieść pozew wraz z wymaganą dokumentacją do sądu okręgowego, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania, pod warunkiem że nadal jedno z nich tam przebywa. Pozew może złożyć każdy z małżonków, a także prokurator. Wymagana jest opłata w kwocie 200 zł. Postępowanie sądowe zostaje zakończone ogłoszeniem wyroku, od którego przysługuje odwołanie do sądu apelacyjnego. Dodać należy, iż możliwość wniesienia powództwa o unieważnienie małżeństwa jest ograniczona czasowo. W przypadku małżeństwa kościelnego proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa prowadzony jest przez sąd biskupi. Jeśli sąd uzna, że istnieją podstawy do unieważnienia małżeństwa, wyda wyrok stwierdzający nieważność związku. Strona, która czuje się pokrzywdzona wyrokiem czy to negatywnym, czy pozytywnym ma prawo do złożenia apelacji. Czas na wykonanie tej czynności wynosi 15 dni od momentu otrzymania informacji o rozstrzygnięciu sprawy.
Skutki wyroku unieważniającego małżeństwo
Unieważnienie małżeństwa powoduje, że związek uznawany jest za nieważny od samego początku. Oznacza to, że małżonkowie traktowani są jako osoby, które nigdy nie były ze sobą formalnie związane. W praktyce oznacza to, że strony nie dziedziczą po sobie z ustawy ani nie mogą dochodzić po sobie zachowku. Z kolei do skutków unieważnienia małżeństwa w zakresie stosunku małżonków do ich wspólnych dzieci oraz w zakresie stosunków majątkowych między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o rozwodzie, z tym że małżonek, który zawarł małżeństwo w złej wierze, traktowany jest tak, jak małżonek winny rozkładu pożycia małżeńskiego.
W przypadku dzieci, które urodziły się w trakcie trwania nieważnego małżeństwa, ustala się ich pochodzenie i ustala się obowiązek alimentacyjny względem nich przed urzędnikiem stanu cywilnego. Stwierdzenie nieważności kościelnego pozwala na zawarcie nowego związku małżeńskiego w Kościele katolickim. W przypadku unieważnienia małżeństwa cywilnego strony mogą zawrzeć nowy związek małżeński również przed urzędnikiem stanu cywilnego.
Rola kancelarii adwokackiej w procesie unieważnienia małżeństwa
Adwokat z Kancelarii Adwokackiej Małgorzaty Maciejewskiej może pomóc w przygotowaniu wniosku oraz zgromadzeniu odpowiednich dowodów, a także reprezentować klienta przed sądem. W sytuacji postępowania przed sądem kościelnym adwokat może pełnić rolę obrońcy węzła małżeńskiego, który broni prawomocności zawartego związku. Warto dodać, że unieważnienie małżeństwa czy stwierdzenie jego nieważności to skomplikowane procesy prawne, które wymagają znajomości przepisów prawa cywilnego i kanonicznego.
