Przy większości inwestycji budowlanych niezbędne jest zrealizowanie prac ziemnych. Roboty te, jeśli są wykonywane w odległości mniejszej niż 200 metrów od stanowiska archeologicznego, podlegają specjalnemu nadzorowi. Jego celem jest ochrona zabytków, które mogą zostać uszkodzone podczas przeprowadzania czynności z użyciem np. koparki. Jak zatem właściwie wygląda nadzór archeologiczny na budowie?
Kiedy nadzór archeologiczny jest konieczny?
Realizacja robót ziemnych umożliwiających stworzenie warunków do wzniesienia obiektu użytkowego stanowi czasem zagrożenie dla zabytków archeologicznych. Najczęściej do takiej sytuacji dochodzi w momencie, gdy w niewielkiej odległości od obszaru inwestycji istnieje stanowisko badane przez archeologów. W tym wypadku konieczny jest nadzór. Ustala się go jednak tylko dla terenów podlegających pracom ziemnym, które jednocześnie od wspomnianych stanowisk archeologicznych prowadzone w odległości nieprzekraczającej 200 metrów.
Niekiedy jednak roboty prowadzone są na obszarze, który nie znajduje się w pobliżu takich punktów. Jeśli jednak istnieje uzasadnione przypuszczenie o obecności zabytków na danej działce, to również i w tym wypadku konieczny będzie nadzór archeologiczny. Wytyczne w zakresie jego realizacji wydaje Wojewódzki Konserwator Zabytków. Archeolog musi działać nie tylko zgodnie z jego decyzjami, ale też informować o ewentualnych odkryciach, jakich dokonał w toku wykonywania nadzoru. Jak właściwie jest on przeprowadzany?
W jaki sposób wykonuje się nadzór archeologiczny?
Prace ziemne polegają na przygotowaniu terenu pod budowę obiektu. Roboty w tym zakresie to m.in. tworzenie wykopów z użyciem koparek czy koparkoładowarek. Ciężki sprzęt może łatwo uszkodzić zabytki znajdujące się pod ziemią. Wspomniany nadzór archeologiczny oznacza kontrolowanie tych prac przez specjalistę. Budowle ziemne są przez archeologa dokładnie opisywane, określa on też stratygrafię terenu i obserwuje wykonywane roboty ziemne. Taki nadzór przeprowadzi w sposób rzetelny Pracownia badań archeologicznych Aes.
Co w sytuacji, gdy na placu budowy odkryte zostaną zabytki? Częstym działaniem jest rozpoczęcie przez archeologów prac w ramach wykopalisk interwencyjnych. W ten sposób specjaliści zapobiegają zniszczeniu elementów stanowiska archeologicznego, które ujawnione zostało w toku realizacji robót ziemnych. Te zostają natomiast zawieszone na czas trwania wykopalisk ratowniczych. Cenne ślady aktywności człowieka w przeszłości, które mogą okazać się nawet dziedzictwem kulturowym, są w ten sposób skutecznie chronione przed unicestwieniem.