Często zdarza ci się odkładać obowiązki na ostatnią chwilę? Zamiast realizować projekt, przygotowywać pracę na uczelnię czy pisać artykuł, sprzątasz mieszkanie lub układasz książki na półkach? Jeśli tak, termin „prokrastynacja” powinien Cię zainteresować, bo wbrew pozorom nie chodzi tu o zwykłe lenistwo. Dowiedz się, co to jest prokrastynacja, jakie są jej przyczyny i czy można ją leczyć.
Co to jest prokrastynacja?
Jak można wywnioskować ze wstępu, prokrastynacja to odkładanie obowiązków bez konkretnego powodu na później. Przypadłość ta dotyczy różnych sfer życia: edukacyjnej, zawodowej, rodzinnej. W wyniku prokrastynacji nasze obowiązki realizowane są w pośpiechu i na ostatnią chwilę. Choć początkowo prokrastynacja sprawia nam ulgę i odprężenie („mam jeszcze sporo czasu”), to ostatecznie powoduje nerwowość i strach.
Według badań skłonność do prokrastynacji deklaruje ponad 80% Polaków, co pozwala twierdzić, że mamy do czynienia ze zjawiskiem powszechnym. Nic więc dziwnego, że właśnie tym zagadnieniem coraz częściej zajmują się psychologowie.
Za najpopularniejszy przykład prokrastynacji uważa się sytuację studenta, który przygotowuje pracę dyplomową. Mimo świadomości, że regularne pisanie pozwoli mu skończyć ją bez większych nerwów i starannie, odkłada pisanie pod byle pretekstem na ostatnią chwilę. W efekcie kosztuje go to dużo wysiłku i nerwów skumulowanych w relatywnie krótkim czasie. Nie trzeba dodawać, że tak powstająca praca często nie wyróżnia się wysoką jakością.
Jakie są przyczyny prokrastynacji?
Przyczyny prokrastynacji są złożone. Psychologowie wskazują różne źródła. Za główną przyczynę uznaje się zbyt wysokie wymagania stawiane przez rodziców w dzieciństwie. Jednak to nie wszystko. Do listy przyczyn prokrastynacji należy dopisać tak skrajne emocje jak: lęk przed porażką (spowodowany perfekcjonizmem) czy lęk przed sukcesem (spowodowany unikaniem odpowiedzialności). Oczywiście, każdy przypadek jest inny i każdy wymaga osobnej analizy psychologicznej (psychoanalizy).
Co ciekawe, istnieją również osoby, na które prokrastynacja działa pozytywnie i mobilizująco. Dzięki świadomości zbliżającego się terminu wykonania zadania realizują je z większą precyzją i efektywniej. Niemniej jednak do prokrastynacji należy podchodzić z powagą, ponieważ jej skrajnie negatywne formy mogą prowadzić do nerwicy, a nawet depresji.
Czy mam skłonność do prokrastynacji? Mini test
Żeby sprawdzić w warunkach domowych, czy mamy skłonności do prokrastynacji, można spróbować wykonać mały test. Odpowiedz na poniższe pytania. Jeśli na większość z nich odpowiedź brzmi twierdząco, możemy przypuszczać, że jesteśmy prokrastynatorami.
Często wykonujesz zadania na ostatnią chwilę?
Czy masz problem z zarządzaniem czasem?
Czy masz wyrzuty sumienia, gdy nie zrobiłeś tego, co powinieneś?
Czy masz problem z planowaniem zadań i ustalaniem ich hierarchii ważności?
Jak leczyć prokrastynację?
Czy istnienie lek na prokrastynację? Na pewno nie w formie tabletki. Na dobry początek warto popracować na samym sobą. Przymusić się do regularnej pracy, wyznaczać sobie cele i je realizować. Jeśli czujesz, że to ponad Twoje siły, powinieneś udać się do psychoterapeuty, który wskaże przyczynę prokrastynacji i pomoże Ci przezwyciężyć swoje słabości.
Walka z prokrastynacją, jak każda walka z samym sobą nie należy do najłatwiejszych. Jednak jeśli zdobędziemy się na poprawę naszego życia psychicznego, bez wątpienia odbije się to pozytywnie na naszym życiu zawodowym i rodzinnym. Warto spróbować.
