Witraże to ozdobne wypełnienie okna. Powstają one z wielu kawałków kolorowego szkła. Dookoła nich najczęściej znajdują się ołowiane ramki. Witraże zwykle nam się kojarzą z budownictwem sakralnym. Spotkać je można choćby w kościołach. Natomiast firmy wykonujące witraże, takie jak Pracownia Elżbiety Bednarskiej, oferują swoim klientom wykonanie takiej okiennej ozdoby także dla innych obiektów, np. domów. Zanim jednak będziemy mogli cieszyć się widokiem gotowego witrażu, warto dowiedzieć się jak on powstaje.
Szkic i wycinanie
Pierwszą czynnością, która jest niezbędna do wykonania witrażu jest szkic. W ten sposób artysta tworzy ogólny zarys całej kompozycji. Szkice mogą być wykonane dla całego okna lub dla konkretnych jego części, jednakże szkicami częściej nazywa się rysunki pełnowymiarowe.
Na tym etapie powstają kształty i wymiary poszczególnych elementów, a także detale do namalowania. Podczas wykonywania szkicu nie można zapomnieć o określeniu kolorów szkła, jakie użyjemy w późniejszych pracach.
Po wykonaniu odpowiedniego szkicu można przejść do kolejnego etapu pracy, czyli wycinania. Na tym etapie poszczególne części projektu mają już wybrane kolory. Z kolei ich kontury zwykle maluje się białą wapienną farbą. Wycinanie elementów szkła odbywa się zgodnie z wykonanym szkicem. Do tej czynności wykorzystuje się żelazne narzędzia, które posiadają rozgrzany czubek. Ten przykłada się do powierzchni tafli szkła, czego efektem jest jej pękanie w wyznaczonym miejscu. W ten sposób wycina się starannie każdy element składowy witrażu.
Następnie wycięte elementy muszą zostać pomniejszone do odpowiednich rozmiarów. Fachowcy z Pracowni Witraży Elżbiety Bednarskiej używają do tego odpowiedniego narzędzia, którym jest żelazo ze szczeliną na każdym końcu. To umożliwia usunięcie brzegów szkła.
Malowanie witrażu i pozostałe prace wykończeniowe
Po utworzeniu ze szkła odpowiednich elementów należy pomalować je specjalnym barwnikiem. Tworzy się go mieszając ze sobą tlenek żelaza i rudy miedzi oraz sproszkowane szkło. Po malowaniu każdy element witrażu umieszcza się w piecu, by farba się stopiła i trwale związała z powierzchnią szkła.
Podczas tworzenia witrażu konieczne jest również użycie ołowiu. Wykorzystuje się go do łączenia elementów szkła ze sobą, tworząc w ten sposób panel. Wąskie paski ołowiu nazywane są ołowianą oprawą witrażu. Ołów stosuje się z tego względu, że charakteryzuje się on giętkością, co daje możliwość odpowiedniego dopasowywania go do rozmaitych kształtów szklanych elementów.
Następną czynnością jest wygładzanie. Wygładzanie to składanie panelu witrażu. Z kolei po nim następuje łączenie panelu. Czynność ta wykonywana jest w celu zabezpieczenia szkła, dzięki czemu całość będzie nieprzepuszczalna dla wody. Tym zabezpieczeniem jest zwykle półpłynne spoiwo, które nakłada się pędzlem. Następnie całość pokrywa się kredą lub trocinami, aby wchłonięty został nadmiar płynu. Na samym końcu panel się szoruje, by spoiwo zostało tylko pod ołowiem.
Specjaliści z pasją
Bednarscy to rodzinna pracownia witraży z długoletnią tradycją, która zajmuje się tworzeniem witraży już od pięćdziesięciu lat. W ich ofercie można znaleźć zarówno witraże sakralne, jak i świeckie, a także witrażowe dekoracje. Każdy projekt, który realizują jest unikatowy i wymaga skupienia, cierpliwości oraz dużego doświadczenia. Choć nie produkują witraży na dużą skalę, to ich prace zdobią wnętrza wielu obiektów sakralnych nie tylko w Polsce, ale również za granicą. Prace dostępne są do obejrzenia w Galerii Sztuki, która znajduje się w Rypinie przy pracowni.
