Spory własnościowe potocznie zwane są „sporami o miedzę” i dotyczą konfliktu w kwestii przebiegu granic działek. Sporów tych nie rozstrzyga starosta, który stanowi organ prowadzący ewidencję gruntów – postępowanie w tej sprawie prowadzić może wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Sama zaś problematyka rozgraniczeń nieruchomości regulowana jest przepisami prawa geodezyjnego i kartograficznego.
Czym są rozgraniczenia nieruchomości
Czynności dotyczące rozgraniczenia nieruchomości leżą w zakresie prac wykonywanych przez geodetę. Wykonywane są one w celu ustalenia przebiegu granic poprzez określenie położenia punktów oraz linii granicznych, utrwalenie ich odpowiednimi znakami granicznymi, a także sporządzenie odpowiedniej dokumentacji. Postępowanie rozgraniczeniowe przeprowadza wójt, burmistrz lub prezydent miasta na wniosek strony sporu granicznego, a zatem właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, której konflikt dotyczy. Wyróżnić można przy tym dwa tryby postępowania: administracyjny i sądowy. Wspomnieć należy ponadto, że koszty rozgraniczenia nieruchomości strony sporu sąsiedzkiego ponoszą po połowie. Jak bowiem wynika z zapisów w kodeksie cywilnym, są one zobowiązane do współdziałania przy rozgraniczaniu gruntów oraz utrzymaniu stałych znaków granicznych.
Wniosek o przeprowadzenie postępowania
Sporem granicznym określamy konflikt między właścicielami sąsiadujących działek, dotyczący przebiegu granicy między nimi. Może on powstać nawet wtedy, gdy nieruchomości są ogrodzone lub granice były wyznaczane od lat w inny sposób – na przykład za pomocą linii posadzonych drzew. Niekiedy „spór o miedzę” może dotyczyć samego ogrodzenia lub roślinności na granicy działek, która zacienia sąsiednią nieruchomość. W momencie pojawienia się takiego konfliktu jedna ze stron uprawniona jest do złożenia wniosku o rozgraniczenie nieruchomości do burmistrza, wójta lub prezydenta miasta. To organ prowadzący postępowanie ma obowiązek znaleźć i wyznaczyć geodetę uprawnionego, na przykład z firmy geodezyjnej takiej jak M-Geo Pomiary, Podziały, Mapy Geodezyjne, która zajmie się sporządzeniem dokumentacji geodezyjnej.
Przebieg postępowania rozgraniczającego
Wyznaczony do przeprowadzenia postępowania rozgraniczającego geodeta niejako reprezentuje organy administracyjny na gruncie. Rozgraniczanie nieruchomości rozpoczyna zebranie materiału dowodowego w postaci informacji z istniejącej dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, ksiąg wieczystych oraz uzyskanych od stron. Kolejnym krokiem jest rozprawa graniczna, podczas której geodeta odnajduje znaki oraz punkty graniczne, określa położenie tych przesuniętych, uszkodzonych lub zniszczonych. Obecnym podczas rozprawy stronom pokazuje przebieg granic, jaki wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego. Z przebiegu czynności sporządzany jest protokół graniczny lub akt ugody, jeśli strony zdecydują się na jej zawarcie. W takim przypadku właściwy organ prowadzący postępowanie umarza je, a jeśli do ugody nie dojdzie, wydaje decyzję o rozgraniczeniu.