Kruszywa to materiały budowlane, bez których budownictwo nie mogłoby istnieć. Wchodzą w skład wszelkiego rodzaju zapraw i betonów. Wykorzystuje się je na każdym etapie – od przygotowania fundamentów, aż po ostateczne prace związane z wykończeniem podwórka. Jakie rodzaje kruszywa naturalnego wyróżniamy, czym się charakteryzują i do czego będą stosowane?

Klasyfikacja kruszyw w Polsce

Kruszywa są materiałem ziarnistym wykorzystywanym w budowie przede wszystkim kształtowania powierzchni oraz przygotowywania zapraw i betonów. Według norm dzieli się je na kruszywa sztuczne, naturalne oraz te pochodzące z recyklingu. Kluczową rolę odgrywają kruszywa naturalne, wśród których wyróżniamy dwie główne kategorie. Kruszywa żwirowe – piasek (do 2 mm), żwir (od 2 do 32 mm) oraz otoczaki (60-250 mm). Mogą to być też różnego rodzaju mieszanki np. pospółka, która jest mieszaniną piasku i żwiru. Drugim typem są kruszywa łamane, które powstają w wyniku mechanicznego rozdrobnienia skał litych. Ich średnica zależy od zastosowanej technologii. Jednym z  producentów kruszyw drogowych i budowlanych w Polsce jest firma TOPAZ, której siedziba znajduje się w Wejherowie.

 

Piaski i żwiry to grupa kruszyw, która jest wykorzystywana do przygotowania zapraw i betonów. Pełnią przede wszystkim funkcję objętościową. Zwykle wykorzystuje się mieszanki i pospółki złożone z piasku oraz drobnego żwiru. Żwiry o frakcji większej niż 8 milimetrów są stosowane jako element dekoracyjny lub do średnich i grubych wylewek (stropy, fundamenty, schody). Ze względu na właściwości filtracyjne wypełnia się nimi dna studni głębinowych oraz ekologiczne oczyszczalnie ścieków. Kruszywa łamane to przede wszystkim  kliniec (4-31,5 mm), tłuczeń (31,5–63 mm), grys, mieszanki sortowane, kamień łamany, niesorty oraz miał.

Podział kruszywa ze względu na uziarnienie

Bardzo istotnym podziałem jest ten ze względu na średnicę pojedynczych ziaren, gdyż to właśnie ona w dużej mierze warunkuje funkcjonalność kruszywa:

  •     Drobne – o wymiarach nieprzekraczających 4 mm.
  •     Grube – ziarna od 4 do 63 mm.
  •     Bardzo grube – średnica ziaren między 63 a 250 mm.
  •     Naturalne mieszanki żwirowe – ziarna mają średnicę od 0 do 8 mm.
  •     Pyły – najdrobniejsze kruszywo, bez problemu przelatuje przez sito o oczkach mających średnicę 0,063 mm.

Poszczególne frakcje uzyskuje się poprzez płukanie i przesiewanie wydobytego materiału. W Polsce najwięcej piasku i żwiru pochodzi z rzek, gdyż żwir morski wydobywa się raczej w południowych częściach Europy. Należy pamiętać, że kruszywo występujące na dnie słonych zbiorników wodnych, ze względu na zasolenie nie nadaje się do przygotowywania zaprawy i betonu.