Integracja sensoryczna jest bardzo ważnym procesem, który zachodzi w organizmie każdego z nas bez udziału naszej świadomości. Polega na zbieraniu danych przez różnego rodzaju receptory i odpowiedniej ich interpretacji. W ten sposób tworzą się reakcje na określony bodziec. Proces ten trwa całe życie, ale najbardziej intensywnie rozwija się w pierwszych kilku latach życia dziecka. Dzięki temu dziecko uczy się prawidłowego funkcjonowania w świecie. Czy można pomóc dziecku w tym procesie?
Skąd mózg dziecka czerpie informacje o świecie?
Żeby zrozumieć, na czym polega integracja sensoryczna, warto prześledzić informacje na temat tego, jak pracuje mózg dziecka i skąd czerpie informacje o świecie. Takiej specjalistycznej wiedzy, a także porad w zakresie codziennej praktyki integracji sensorycznej mogą udzielić specjaliści tacy jak Magdalena Masik Usługi Edukacyjne-Kursy i Warsztaty, którzy pomogą również, jeśli w rozwoju dziecka pojawią się zaburzenia.
Mówi się o trzech podstawowych systemach sensorycznych, które rozwijają się już we wczesnych etapach ciąży:
- układ przedsionkowy – mieści się w uchu wewnętrznym i jest odpowiedzialny za odczuwanie ruchu liniowego, rotacyjnego, a także za odchylenie głowy względem osi ciała;
- układ proprioceptywny – dostarcza informacje o położeniu części ciała, mieści się w mięśniach i stawach;
- układ dotykowy – zajmuje się przekazywaniem informacji o temperaturze, nacisku na skórę, a także o wszystkim tym, co ma kontakt z powierzchnią skóry.
Na bazie tych głównych systemów sensorycznych rozwijają się zmysły: wzrok, słuch, węch i smak.
Informacje zebrane przez systemy sensoryczne składają się na obraz świata otaczającego dziecięce ciało i mają wpływ na wykształcenie prawidłowych reakcji. Jeśli integracja sensoryczna przebiega poprawnie, człowiek rozwija się prawidłowo. Jeśli jednak dojdzie do zaburzeń tego procesu, jego skutki będą odczuwalne w dorosłym życiu.
Integracja sensoryczna podczas codziennych zabaw
Integracja sensoryczna dziecka powinna być pod stałą obserwacją rodziców. Jeśli pojawią się zaburzenia, trzeba udać się do specjalisty, który dobierze odpowiednie ćwiczenia i zaleci właściwe działania w domu. Objawy, które mogą zaniepokoić rodziców to m.in.: trudności z równowagą i koordynacją ruchową, ze słabą koncentracją, nadruchliwość, nadwrażliwość na bodźce – dotykowe, wzrokowe, słuchowe itd., awersja do ruchu, niezgrabność ruchowa, opóźniony rozwój mowy, trudności w uczeniu się nowych czynności. W prawidłowym rozwoju można dziecku pomóc poprzez zwykłe domowe zabawy i angażowanie w codzienne domowe czynności, np. pomoc w kuchni, lub przy sprzątaniu. Wskazana jest też na pewno aktywność fizyczna. Dobrym rozwiązaniem może okazać się zapisanie dziecka na naukę pływania, balet czy zajęcia z judo – to sporty bardzo sprzyjające rozwojowi integracji sensorycznej. Dobrym pomysłem jest także pozostawienie dziecku wolnej ręki podczas wizyty na placu zabaw. Niech samo decyduje, w jaki sposób chce się bawić.