Działalność kopalni przyczyniać się może do powstawania szkód górniczych. Spowodowane są one ruchami górotworu, zapadaniem lub wypiętrzaniem się gruntu, tąpnięciami i wszelkiego rodzaju wstrząsami związanymi z eksploatacją złóż górniczych. Skutkują one zniszczeniem budynków, dróg i infrastruktury miejskiej oraz dewastacją terenów rolniczych. Powodują ogromne straty materialne. Wiedza, dotycząca terenów zagrożonych szkodami górniczymi jest nie do przecenienia, szczególnie dla inwestorów budowlanych.
Czym jest klasyfikacja terenów górniczych?
Planując zakup nieruchomości lub działki budowlanej w regionie narażonym na szkody górnicze, warto zapoznać się z możliwością zagrożeń. Jeśli inwestor planuje budowę na terenie górniczym lub pokopalnianym, powinien przede wszystkim sprawdzić, czy jest to teren szkód górniczych i do której kategorii jest zaliczany.
Przedsiębiorstwa górnicze są zobligowane przez ustawodawcę do przygotowania projektu zagospodarowania złoża podczas planowania wydobycia. W tym dokumencie kopalnia musi określić wpływ eksploatacji złoża na ukształtowanie powierzchni terenu nad wyrobiskiem. W zależności od potencjalnej intensywności tego oddziaływania określa się kategorię terenu górniczego. Wynik przeprowadzonych analiz przedstawia się w formie mapy, która obrazuje rozmieszczenie zagrożeń oraz zasięg ich występowania.
„Zagrożenia klasyfikuje się – opowiada specjalista od dochodzeń odszkodowań za szkody górnicze w firmie Kompensata – wg intensywności i uciążliwości szkód górniczych. Kategoria I oznacza szkody łagodne, a kategoria V poważne zagrożenia, które wykluczają możliwość budowy jakichkolwiek obiektów. Szkody górnicze powstają na skutek zapadania, wypiętrzania lub nachylania się gruntu. Mogą być spowodowane utratą ciągłości gruntu, która może objawiać się powstawaniem uskoków, szczelin lub lejów. Wszystkie wstrząsy działają destrukcyjnie na zabudowę i infrastrukturę okolicy”.
Gdzie sprawdza się, czy dom stoi na terenie szkód górniczych?
Najbardziej wiarygodnym źródłem informacji na temat szkód górniczych na danym terenie jest stosowny urząd gminy. Przepisy ustawy o planowaniu przestrzennym narzucają gminie obowiązek sporządzenia planu zagospodarowania terenów górniczych w ramach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku takiego planu, informacje o klasyfikacji terenu górniczego można uzyskać, występując o ustalenie warunków zabudowy.
Kolejną instytucją, która dysponuje informacjami na temat terenów górniczych i związanych z nimi zagrożeniami są Okręgowe Urzędy Górnicze. To one uzgadniają z gminami plany zagospodarowania przestrzennego obszarów górniczych i opiniują projekty zagospodarowania przestrzennego. Dodatkowym źródłem informacji może być Geoportal. Internetowa baza map geodezyjnych zawiera również mapy terenów i obszarów górniczych.
Wiedza dotycząca terenów zagrożonych przez szkody górnicze jest wyjątkowo ważna, szczególnie dla inwestorów budowlanych. Obiekty powstające na terenach górniczych muszą być odpowiednio projektowane w zależności od przewidywanych oddziaływań eksploatacji górniczej. Informacja o zagrożeniach może ustrzec przed przynoszącymi ogromne straty szkodami górniczymi.