Bez wątpienia stal jest najpowszechniej wykorzystywanym stopem metali. Zastosowanie tego materiału ma miejsce między innymi w przemyśle, budownictwie i innych branżach inżynierii. Oczywiście nie każda stal i wyroby stalowe są takie same. W związku z tym można ten materiał podzielić na rozmaite gatunki, które będą się różniły od siebie właściwościami i przeznaczeniem. Jednym z chętniej wykorzystywanych gatunków jest stal narzędziowa. Czym się ona charakteryzuje i gdzie się jej używa?

Czym charakteryzuje się stal narzędziowa i gdzie się ją wykorzystuje?

Stal narzędziowa to materiał, który musi mieć odpowiednią twardość, a także odporność na ścieranie oraz działanie temperatur. Poza tym cechą charakterystyczną tego materiału jest niewielka podatność na odkształcenia i niewielka wrażliwość na przegrzanie. Takie cechy mogą być osiągnięte poprzez wysoką zawartość węgla, a także odpowiednią obróbkę cieplną przy mało odpowiedzialnych narzędziach i zastosowanie właściwych dodatków stopowych wraz z odpowiednią obróbką cieplną przy narzędziach odpowiedzialnych. Do najpopularniejszych rodzajów zaliczamy:

  • stale narzędziowe węglowe,
  • stale narzędziowe stopowe.

Te pierwsze, nazywane inaczej niskostopowymi, przeznaczone są do pracy na zimno. Klasyfikuje się je do najprostszych pod względem składu stali. Zwykle zawierają około 0,5 – 1,3% węgla i niewielkie ilości dodatków stopowych. Zwykle są nimi wanad, chrom i mangan. Z kolei stal narzędziowa stopowa zawiera w sobie takie dodatki jak np. wolfram, molibden, kobalt czy wanad, z tym że zawartość każdego z nich wynosi ponad 1%. Taka stal wykorzystywana jest np. do wytwarzania wierteł, kluczy i noży. Stale narzędziowe do pracy na gorąco i do pracy na zimno znajdziemy w ofercie firmy Ik Stal z Pniówka w województwie śląskim.

Jak zostało już wspomniane, stal narzędziowa to materiał wykorzystywany do wytwarzania rozmaitych narzędzi skrawających, czyli wierteł, pilników czy frezów. Ponadto używa się jej do produkcji narzędzi ręcznych, Mowa tu oczywiście o młotkach, dłutach czy kluczach, a nawet o elementach aparatury pomiarowej. Do tworzenia narzędzi stalowych używa się określonych gatunków stali narzędziowej.

Jakie są wymagania co do stali narzędziowej?

Wykorzystywanie stali narzędziowej zależy przede wszystkim od jej parametrów. Wymogi dotyczące jakości stali są dokładnie określone. Związane są z takimi aspektami jak:

  • twardość,
  • odporność na ścieranie,
  • hartowność,
  • odporność na działanie wysokich temperatur.

Najczęściej wymogi związane z twardością stali narzędziowej stanowią, że musi ona charakteryzować się tym parametrem na poziomie co najmniej 60 HRC. Jest to dość istotne, ponieważ narzędzie służące do obrabiania musi być twardsze niż materiał obrabiany. W innym razie takie narzędzie byłoby bezużyteczne. Poza tym narzędzia ze stali muszą zachowywać swój kształt oraz właściwości niezależnie od warunków tarcia, nawet przy znacznym nacisku jednostkowym. Natomiast odpowiednia hartowność jest niezbędna dla zapewnienia odpowiedniej grubości warstwy martenzytycznej.