Badania środowiska pracy to specyficzny rodzaj badań, który każdy pracodawca jest zobowiązany do wykonywania na własną rękę. Wymagane jest także to, aby otrzymane z przeprowadzonych badań oraz pomiarów wyniki były dostępne dla pracowników. Badania środowiska pracy dzielą się jednak na kilka podkategorii, a w tym wpisie skupimy się głównie na czynnikach szkodliwych.

Od strony formalnej

Na początek, dobrze będzie spojrzeć na Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 roku w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, które stanowi najbardziej znaczący dokument w przypadku badań środowiska pracy. To właśnie w tym rozporządzeniu znaleźć możemy szczegółowo rozpisane zasady w związku z przeprowadzaniem badań oraz pomiarów środowiska pracy, a także w związku z częstotliwością ich przeprowadzania. To właśnie z tego rozporządzenia wynika, że pracodawca musi poinformować pracowników o rezultatach przeprowadzonych badań. Wprowadzone zmiany do rozporządzenia dnia 3 marca 2011 roku zmodyfikowały nieco przepisy, przez co informacje o czynnikach szkodliwych powinny być przekazywane tylko osobom bezpośrednio na nie narażonym.

Spoglądając nieco bardziej dokładnie na Rozporządzenie Ministra Zdrowia, dowiedzieć możemy się, że zawiera ono informacje o trybie, metodach oraz częstotliwości przeprowadzanych badań, informacje o przypadkach wymagających prowadzenia ciągłych pomiarów, informacje o jednostkach uprawnionych do przeprowadzenia badań środowiska pracy oraz o związanych z tym wymogami, informacje o prowadzeniu oraz przechowywaniu rezultatów, a także informacje o poszczególnych wymaganych dokumentach do uzupełnienia. Skoro wyjaśniliśmy już sobie najważniejsze kwestie od strony formalnej dotyczące badań środowiska pracy, możemy przejść do następnej kwestii, jaką jest klasyfikacja szkodliwych substancji występujących w miejscu pracy.

Klasyfikacja szkodliwych substancji

Oczywiście, każdy pracodawca musi przed podjęciem się badań środowiska pracy określić czynniki, dla których to należy te badania wykonać. Ważne jest zwrócenie uwagi na takie elementy, jak źródła emisji czy warunki, w których wykonuje się pracę oraz które jednocześnie mają wpływ na poziom stężenia szkodliwych czynników oraz substancji. Nie bez znaczenia jest przy tym także sposób ich oddziaływania na organizm ludzki. Z tego też względu, zwrócić uwagę należy na takie elementy, jak procesy technologiczne, środki ochrony zbiorowej, rzeczywisty czas narażenia na działanie substancji szkodliwych dla człowieka, wyposażenie techniczne miejsca pracy, a także rodzaje poszczególnych czynników z uwzględnieniem ich właściwości. Ważna może być także sama organizacja pracy.

Rodzaje czynników

Przeprowadzanie profesjonalnych badań środowiska pracy oferuje Laboratorium Akredytowane Ekolab z Kobylnicy. Eksperci informują, że poszczególne pomiary oraz badania muszą zostać wykonane do 30 dni od momentu rozpoczęcia działalności firmy. Z kolei informacje na temat samej częstotliwości badań znaleźć można w opisywanym przez nas powyżej Rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Częstotliwość określana jest standardowo poprzez wzięcie pod uwagę rodzaj szkodliwego czynnika. Wyróżniamy bowiem wiele potencjalnie szkodliwych czynników, w związku z którymi badania przeprowadza się w nieco inny sposób. W efekcie, do czynienia możemy mieć z takimi czynnikami, jak:

  • czynnik chemiczny lub pył,

  • czynniki o działaniu mutagennym lub rakotwórczym,

  • promieniowanie optyczne nielaserowe,

  • promieniowanie optyczne laserowe,

  • pola lub promieniowanie elektromagnetyczne,

  • zimny lub gorący mikroklimat,

  • czynniki fizyczne w postaci hałasu, hałasu ultradźwiękowego, a także drgań mechanicznych oddziałujących bezpośrednio na organizm ludzki.

Reasumując, badania czynników szkodliwych środowiska pracy to ocena wpływu różnych elementów na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników. Badania te służą do identyfikacji potencjalnych zagrożeń dla pracowników i opracowania strategii zapobiegania tym zagrożeniom. Czynniki szkodliwe mogą obejmować substancje chemiczne, hałas, promieniowanie, wysoką lub niską temperaturę oraz stres. Przeprowadzenie tego typu badań jest niezwykle ważne ze względu na ochronę zdrowia pracowników.