Skrzypce to wyjątkowy instrument, którego niepowtarzalny dźwięk, w zależności od wykonywanego utworu lub intencji wirtuoza, może wywoływać u słuchaczy całą gamę odczuć – od skocznej radości, poprzez zadumę, aż po wzruszenie lub smutek. Aby jednak dźwięki skrzypiec przyczyniły się do powstania tego typu emocji, oprócz umiejętności skrzypka, niezbędny jest dobór odpowiedniego instrumentu.

W czym tkwi tajemnica skrzypiec

Skrzypce to instrument z rodziny chordofonów (instrumentów strunowych), czyli takich gdzie dźwięk wytwarzany jest za pomocą wibrujących strun, zaś na jego wysokość wpływa przede wszystkim grubość, napięcie i długość struny. Instrumenty strunowe mogą wytwarzać dźwięki w wyniku szarpania strun, uderzania lub pocieranie smyczkiem, tak jak ma to miejsce w przypadku skrzypiec. Dlatego też stanowią one podgrupę określaną mianem instrumentów smyczkowych i są najmniejszym, ale jednocześnie najwyżej brzmiącym członkiem tej rodziny.           
Skrzypce w kształcie jaki znamy, pojawiły się już w XVI w, zaś współcześni lutnicy, tacy jak Tkaczyk Marek Budowa, korekta instrumentów smyczkowych, struny, tworzą instrumenty, których podstawowymi elementami są:

  • pudło rezonansowe – składające się z płyty spodniej i wierzchniej (posiadającej dwa otwory rezonansowe, tzw. efy). Dodatkowo górna płyta wzmocniona jest belką przebiegającą pod struną G. Obie płyty połączone są boczkami. Pudło stanowi najważniejszą część skrzypiec mającą ogromny wpływ na jakość ich brzmienia. Należy przy tym pamiętać, że walory brzmieniowe instrumentu uzależnione są przede wszystkim od rodzaju, wieku i jakość drewna użytego do wykonania skrzypiec, proporcji, kształtu, grubości poszczególnych części pudła rezonansowego, a także od różnego rodzaju wypukłości płyt w poszczególnych punktach, wysokości boczków, a nawet rodzaju i składu użytego lakieru,
  • szyjka - wpływająca zarówno na brzmienie instrumentu, jak i technikę oraz wygodę gry, przy czym niezwykle istotna jest jej grubość, kształt i kąt nachylenia. Szyjka zakończona jest komorą kołkową z główką w kształcie ślimaka,
  • dusza – drewniany kołeczek, który od wewnątrz rozpiera płytę górną i dolną. Przenosi on drgania pomiędzy płytami, co w ogromnym stopniu wpływa na jakość dźwięku,
  • podstawek - którego głównym zadaniem jest przenoszenie drgań strun na pudło skrzypiec,
  • podstrunnica, czyli gryf,
  • strunnik - elementem naciągu stanowiący punkt zaczepienia dla strun i mikrostroików,
  • struny –cztery struny stalowe, podparte na podstawku, które napinane są za pomocą kołków,
  • smyczek – sprężysty drewniany pręt, zakończony u góry tzw. „główką”, a u dołu „żabką”, zaś pomiędzy nimi zamocowane są pasma końskiego włosia,
  • podbródek - wymienny element odpowiadający za ustawienie skrzypiec pod odpowiednim dla grającego kątem. Dodatkowo element ten uniemożliwia stykanie się skóry grającego z pudłem instrumentu.

Niełatwy wybór

Decydując się na zakup skrzypiec i akcesoriów do nich musimy pamiętać, że rozpiętość cenowa instrumentów smyczkowych jest ogromna. Niemiej jednak pomijając aspekt ekonomiczny, kluczową decyzją podczas zakupu instrumentu jest dobór odpowiedniej wielkości skrzypiec. W przypadku osoby dorosłej wybierany jest najczęściej instrument pełnowymiarowy, inaczej mówiąc 4/4. Rozmiar ten skierowany jest również dla dzieci powyżej 12 roku życia. Nieco inaczej wygląda dobór skrzypiec dla młodszych dzieci, ponieważ to nie wzrost jest wyznacznikiem odpowiedniego rozmiaru instrumentu, lecz długość rąk dziecka, a co za tym idzie należy dokonać pomiaru na wyciągniętej i wyprostowanej ręce, biorąc pod uwagę jej długość od nasady szyi do nadgarstka. Można również oprzeć się na uśrednionych tabelach, które określają rozmiary:

  • 1/32 - dzieci poniżej 3 lat,
  • 1/16 - 4-5 lat,
  • 1/8 - 5-6 lat,
  • 1/4 - 6-7 lat,
  • 1/2 - 7-9 lat,
  • 3/4 - 9-11 lat.

Nauka gry na skrzypcach to niełatwe zadanie, jednakże dobór odpowiedniego instrumentu będzie miał ogromny wpływ na poczynione postępy.