Chociaż większości osób alpinizm kojarzy ze wspinaczką wysokogórską, lata temu pojawiła się nowa odmiana tej dyscypliny nazywana alpinizmem przemysłowym. Co prawda bazuje ona na klasycznych technikach wspinaczkowych, ale wykorzystywana jest w branży przemysłowej. Mówiąc dokładniej alpinizm przemysłowy to ogół prac wykonywanych na wysokościach w specjalnym zabezpieczeniu. Jak wyglądają takie usługi oraz związane z nimi kwestie bezpieczeństwa?

Alpinizm przemysłowy – charakterystyka

Kiedyś wykonywanie prac na wysokościach było niezwykle niebezpieczne, a niekiedy nawet niemożliwe. Niemniej jednak rozwój infrastruktury, powstawanie sieci energetycznych oraz telefonicznych, a także wykorzystywanie reklam wielkoformatowych sprawiły, że wykonywanie prac na dużych wysokościach stało się konieczne. W związku z tym zaczęto szukać nowych i bardziej wydajnych metod niż te stosowane dotychczas.

Właśnie taką metodą okazał się alpinizm przemysłowy, który zaczęto stosować już na początku XX wieku, natomiast w Polsce nieco później, bo w latach 60. Wtedy alpiniści do pracy wykorzystywali jedynie linę zjazdową i asekuracyjną. Dopiero w kolejnych latach zaczęto wykorzystywać nowoczesne, specjalistyczne uprzęże. Duży wpływ na rozwój polskiego alpinizmu przemysłowego miał fakt, że w tamtych czasach ekspedycje himalaistów, a także profesjonalny sprzęt były bardzo kosztowne. Dlatego himalaiści, aby zdobyć potrzebne środki, zaczęli świadczyć usługi z zakresu prac wysokościowych.

Alpinizm przemysłowy nazywany z angielskiego także dostępem linowym to szereg prac wykonywanych na dużych wysokościach z wykorzystaniem technik linowych stosowanych przez alpinistów i grotołazów. Firmy oferujące usługi z tego zakresu, takie jak warszawski Alptrek, zajmują się m.in.:

  • montażem zabezpieczeń przed ptakami,
  • pracami dekarskimi,
  • pracami remontowo-budowlanymi,
  • pracami antykorozyjnymi,​
  • pracami monterskimi,
  • myciem elewacji,
  • montażem reklam.

Prace na wysokości a przepisy

Wszelkie prace na wysokościach oraz związane z nimi przepisy bezpieczeństwa są szczegółowo określone przez prawo, a dokładniej – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Zgodnie z tym prace na wysokości to czynności wykonywane na wysokości co najmniej 1 metra nad poziomem podłogi lub ziemi. Wyjątkiem są powierzchnie osłonięte ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami oraz powierzchnie wyposażone w inne stałe konstrukcje, które chronią przed upadkiem z wysokości. Chociaż prace wykonywane w ramach alpinizmu przemysłowego nie zostały wyszczególnione jako osobna kategoria, są one szczególnie niebezpieczne, ponieważ mają miejsce na wysokościach 3 metry i więcej. Dlatego wymagają zastosowania szczególnych środków ochrony – zarówno indywidualnej, jak i zbiorowej.

Jakie uprawnienia muszą posiadać alpiniści przemysłowi?

Ścisłe przepisy dotyczą także osób, które mogą podjąć pracę jako alpiniści przemysłowi. Obecnie nie jest konieczne, aby taka osoba była wcześniej jakkolwiek związana ze wspinaczką wysokogórską – wszystkiego można nauczyć się na kursach. Oczywiście zdecydowanie najważniejszą kwestiami są: brak lęku wysokości, sprawność fizyczna i odporność na stres. Następnie kandydaci na podjęcie pracy w tym zawodzie muszą zdobyć odpowiednie uprawnienia. W tym celu przechodzą m.in. przeszkolenie BHP, lekcje z obsługi sprzętu, kurs z praktyki pod okiem specjalisty, a także kurs pierwszej pomocy. W zależności od doświadczenia oraz ukończonych szkoleń alpiniści mogą zyskać miano stażystów, techników lub specjalistów dostępu linowego.

Sprzęt do pracy na wysokościach

Oprócz odpowiednich umiejętności samego alpinisty kluczową rolę odgrywa także sprzęt, który jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy. Biorąc pod uwagę specyfikę usług z zakresu alpinizmu przemysłowego, taki sprzęt powinien odznaczać się wysoką jakością i solidnością, a jednocześnie gwarantować wygodę oraz komfort podczas pracy. Co więcej, ekwipunek alpinisty musi być odporny na spore obciążenia, warunki atmosferyczne czy też różnego rodzaju detergenty czyszczące i chemiczne. Powinien również posiadać odpowiednie certyfikaty. Wśród podstawowych oraz najważniejszych elementów wyposażenia alpinisty przemysłowego można wyróżnić: solidny kask do pracy na wysokościach, grube i trwałe liny alpinistyczne, karabińczyki zgodne z normami EN 341 lub EN 12841, uprząż zgodną z normami EN 361 i EN 813 oraz inne akcesoria zjazdowe lub do przechowywania narzędzi. Niemniej ważną kwestią jest odpowiednia odzież robocza – najlepiej o właściwościach termoaktywnych, wiatroszczelnych i wodoszczelnych.