Ocena ryzyka zawodowego to inaczej dokładne sprawdzenie, co w miejscu pracy może pracownikom zaszkodzić lub wyrządzić krzywdę. Ocena pozwala na zweryfikowanie, czy zastosowane zostały wystarczające środki ograniczające lub eliminujące zagrożenie. Ocena ryzyka zawodowego prowadzi do ochrony ludzkiego zdrowia. Służy też oszczędzaniu stresu, strat finansowych zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Jak wykorzystuje się ją w praktyce?
Wymysł biurokracji, czy konieczność?
Z oceny ryzyka wynika wiedza, na których stanowiskach wykonywane są prace bezpieczne, a na których prace stwarzające poważne zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników. Ocena ryzyka zawodowego to nie wymysł biurokracji ani sposób Państwowej Inspekcji Pracy na utrudnianie życia pracodawcom. To podejście wprowadzane we wszystkich krajach Unii Europejskiej, którego podstawę stanowią długoletnie doświadczenia „starych” krajów członkowskich. Ich praktyka udowodniła bezpośredni związek między wynikami oceny ryzyka a warunkami pracy. Zagadnieniem oceny ryzyka zawodowego zajmuje się unijna Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy a w Polsce Państwowa Inspekcja Pracy i Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy. Oznacza to łatwy dostęp do wszystkich materiałów pomocniczych, takich jak poradniki do oceny ryzyka lub listy kontrolne do identyfikacji zagrożeń.
Praktyczne wykorzystanie oceny ryzyka zawodowego
Ocena ryzyka stworzona została na potrzeby pracodawców i pracowników. W praktyce jednak każdy z nas korzystał z efektów oceny ryzyka przeprowadzonej przez innych lub sam przeprowadził ją w domu. To bowiem zbiór działań ograniczających lub eliminujących ryzyko. Z tego powodu projektant zadbał, by w łazience nie było elektrycznych włączników, gazownik sprawdza co roku szczelność przewodów gazowych oraz drożność i sprawność przewodów wentylacyjnych, a kuchenka nowoczesna elektryczna posiada samowyłączający się system. Wykorzystanie oceny ryzyka to również zmontowanie kontaktów z klapką zabezpieczającą przed dziećmi czy odstawianie leków do szafki niedostępnej dla nich. Ocena ryzyka to również rozdzielanie w szafkach produktów żywnościowych od artykułów chemii gospodarczej. Po co ryzykować pomyłkę, której konsekwencje mogłyby być tragiczne. W łazienkach wykorzystuje się elementy antypoślizgowe w obawie przed urazem. W trosce o seniorów tabletki produkowane są w różnych kolorach, wielkościach i kształtach. Starsza osoba przyjmująca różne leki nie pomyli się w ich dawkowaniu. Dla własnego bezpieczeństwa nie zawiesza się półek nad miejscami do spania, a zepsutych maszyn nie naprawia się w momencie, gdy są włączone.
Ocena ryzyka zawodowego łączy się nierozerwalnie z naturalnym instynktem samozachowawczym. Wszyscy potrafimy identyfikować zagrożenia i oceniać związane z nimi ryzyko oraz podejmować działania zapobiegawcze. Wystarczy ten sposób myślenia przenieść na grunt pracy zawodowej.