Zdarzają się sytuacje, w których dokonanie różnych czynności prawnych nie może być załatwione osobiście przez właściciela czy osobę uprawnioną do reprezentowania. Takie formalności uregulować może osoba trzecia pod warunkiem, że dysponuje ona odpowiednim pełnomocnictwem. Obecnie najczęściej instytucje wymagają do tego celu formy notarialnej. Czym ona jest i w jaki sposób ją uzyskać? Między innymi na te pytania odpowiadamy poniżej.
Jakie są rodzaje pełnomocnictw?
Pełnomocnictwo to oświadczenie woli, na podstawie którego wskazana w nim osoba może dokonywać czynności prawnych w imieniu i na rzecz podmiotu, jaki dał jej takie uprawnienia. Co do zasady istnieją jego trzy formy, które są akceptowalne przez instytucje o różnym charterze. W ten sposób wyróżnia się pełnomocnictwo:
zwykłe pisemne (ogólne) – mocodawca spisuje je samodzielnie i uprawnia ono do czynności tak zwanego zwykłego zarządu, czyli na przykład reprezentowania przed osobami fizycznymi, prawnymi, urzędami, jednostkami samorządowymi oraz rządowymi;
z podpisem notarialnie poświadczonym (rodzajowe) – ma zastosowanie przy czynnościach, które wykraczają poza wspomniany zakres zwykłego zarządu. Sprawdza się też przy czynnościach o charakterze cyklicznym. Podpis pod takim oświadczeniem woli mocodawca składa w obecności notariusza, który potwierdza jego autentyczność;
w formie aktu notarialnego (szczególne) – jego sporządzeniem, ze względu na charakter, zajmuje się notariusz i przed podpisaniem jest odczytywane na głos mocodawcy. Staje się niezbędne między innymi przy obrocie ruchomościami i nieruchomościami.
Kiedy trzeba uzyskać pełnomocnictwo notarialne?
Warto zaznaczyć, że wszędzie tam, gdzie zastosowanie ma na przykład dokument o charterze ogólnym, będzie respektowany także ten w formie aktu notarialnego. Daje on większą swobodę działania osobie uprawnionej do podejmowania czynności w imieniu mocodawcy. O takim oświadczeniu woli powinni pomyśleć nie tylko właściciele firm, na przykład dla głównej księgowej, ale też osoby fizyczne, które chociażby z powodów zdrowotnych nie mogą osobiście udać się do konkretnej placówki, aby wypełnić konieczne formalności w danej sprawie. Mowa tutaj o czynnościach związanych między innymi z rachunkiem bankowym czy też zwartymi polisami. Należy podkreślić, że pełnomocnictwo daje jedynie możliwość, a nie obowiązek reprezentowania mocodawcy przed poszczególnymi instytucjami. Dodatkowo nie wyklucza ono tego, żeby właściciel samodzielnie załatwiał swoje sprawy.
Kto może zostać pełnomocnikiem?
Zgodnie z przepisami prawa, osoba uprawniona musi mieć ukończone 18 lat i dysonować pełną zdolnością do wykonywania czynności prawnych. To jedyne dwa warunki – nie ma obowiązku wskazywania do tego celu na przykład członków najbliższej rodziny. Aby uzyskać pełnomocnictwo notarialne w dowolnej formie, należy udać się na przykład do kancelarii notarialnej Pauliny Łukasiewicz w Gdańsku z dowodem osobistym. Do sporządzenia oświadczenia woli potrzebne są dane osobowe mocodawcy, pełnomocnika oraz wskazanie zakresu uprawnień. Do ustanowienia pełnomocnictwa w kancelarii notarialnej wymagana jest jedynie obecność samej osoby, która go udziela. Proces ten nie jest skomplikowany, ale może ułatwić uregulowanie wielu spraw urzędowych. Dokument bowiem jest respektowany przez wszystkie instytucje, zarówno państwowe, jak i prywatne. Ponadto jedno upoważnienie może posłużyć wielokrotnie do podejmowania czynności o różnym charakterze, jednak mieszczących się we wskazanym zakresie.
Jak długo ważne jest pełnomocnictwo?
Pełnomocnik jest uprawniony do podejmowania czynności w imieniu mocodawcy aż do chwili, gdy upłynie termin wskazany w oświadczeniu woli lub ustanie stosunek prawny pomiędzy stronami, który był podstawą do udzielenia pełnomocnictwa. Ponadto dokument traci swoją ważność w razie całkowitego ubezwłasnowolnienia pełnomocnika bądź śmierci którejś ze stron. Wyjątek stanowi zapis mówiący o zachowaniu uprawnień w razie śmierci mocodawcy.
Należy także zaznaczyć, że mocodawca w dowolnym momencie ma prawo odwołać pełnomocnictwo bez uzyskiwania w tym zakresie zgody od pełnomocnika. Odstępstwo to sytuacja, gdy w akcie notarialnym znalazł się zapis, że mocodawca zrzeka się takiej możliwości – dzieje się tak, jeśli obydwie strony wiąże stosunek prawny, który zobowiązuje je do ustanowienia pełnomocnictwa. Odwołanie następuje także poprzez złożenie oświadczenia woli pełnomocnikowi, ale już bez konieczności udziału notariusza. Forma takiego odwołania nie jest ściśle określona, jednak warto zrobić to na piśmie, aby mieć dowód na wykonanie tego rodzaju czynność.