Krztusiec jest chorobą zakaźną, na którą, choć istnieją szczepionki, chorują nie tylko dzieci, ale również młodzież i dorośli. Wprawdzie choruje się na niego raz w życiu, możliwe jest powtórne zarażenie się. Choroba jest szczególnie niebezpieczna w przypadku niemowląt i dzieci do 4. roku życia. Tzw. koklusz rozwija się od 5 dni do 3 tygodni, a osoba na niego chorująca może zarażać jeszcze przez 6 tygodni. Dlatego też dobrze jest znać przyczyny, objawy i metody leczenia.

Przyczyny i przebieg krztuśca

Podstawową przyczyną zachorowania na koklusz jest zakażenie się pałeczką Bordatella pertussis. Zachorować mogą zarówno dzieci, jak i młodzież oraz osoby dorosłe. Zarazić się można poprzez drogę kropelkową w trakcie przebywania z chorym np. kichanie oraz kontakt bezpośredni. Wyróżnia się przy tym 3 główne fazy choroby: tzw. nieżytową, podobną do przeziębienia, napadową, która trwa min. 2 tygodnie oraz zdrowienia. Czasem jednak choroba może przejść np. w zapalenie oskrzeli. Zaniedbanie leczenia krztuśca może się okazać u dzieci chorobą śmiertelną. W związku z tym konieczna będzie np. lekarska wizyta domowa.

Czym się charakteryzuje koklusz?

Do głównych objawów krztuśca zalicza się symptomy wskazujące na infekcję górnych dróg oddechowych. Odznaczają się kaszlem, katarem i bólem gardła. Do tego dochodzi często do napadów uporczywego kaszlu wywołującego nudności. U małych dzieci, u których zdiagnozowano chorobę, dodatkowo obserwuje się momenty bezdechu połączone z sinicą. Najmłodsi chorzy mogą również mieć problemy z oddychaniem. Do pozostałych oznak schorzenia należy wysoka temperatura, skórne wylewy i zapalenie spojówek, jak również towarzyszące oddychaniu charakterystyczne rzężenie i świszczenie. W przypadku występowania któregoś z objawów, szczególnie męczącego i nasilającego się nocą kaszlu, należy się niezwłocznie udać do lekarza internisty. Nieleczony koklusz może bowiem skutkować poważnymi powikłaniami. Wymienia się następujące: zapalenia oskrzeli, uszu, mózgu czy płuc, krwawienia z nosa, rozedmę płuc, przepuklinę, drgawki i bezdech. Może także dojść do powtórnego zakażenia. Najcięższą odmianą powikłań jest tzw. encefalopatia krztuścowa. Uwidacznia się w postaci napadów drgawek, zaburzeń świadomości i może prowadzić do epilepsji czy głuchoty.

Leczenie krztuśca u dorosłych i dzieci

Podobnie jak inne choroby np. zapalenie zatok, należy się przede wszystkim udać w pierwszej kolejności do lekarza. Diagnoza opiera się nie tylko na obserwacji objawów, ale też na wykonanych badaniach np. serologicznych lub mikrobiologicznych. W przypadku zdiagnozowania choroby krztuśca u dzieci lub dorosłych wymagane jest zgłoszenie przez lekarza zachorowania do PSSE, czyli Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Leczenie krztuśca sprowadza się do przyjmowania przepisanych przez lekarza antybiotyków np. makrolidów. Dostępne są zwykle w aptekach. Nierzadko muszą być podawane dożylnie. Dzieci powinny mieć dostęp do świeżego powietrza. Zaleca się, aby było chłodne i wilgotne. Nadmierny wysiłek fizyczny, który może nasilać napady kaszlu, nie jest za to wskazany. Dieta w trakcie choroby powinna być lekkostrawna i bogata w witaminy.

Warto ponadto pomyśleć o szczepionce na krztusiec. Natomiast osobom przebywającym w kontakcie z chorym zaleca się przebycie tzw. chemioprofilaktyki ekspozycyjnej. Szczególnie doradzana jest matkom i niemowlętom oraz kobietom w ciąży. Chorzy powinny być odizolowani od osób zdrowych na okres co najmniej 5 dni. Aby zapobiec zarażeniu się chorobą, należy dbać o odporność swoją i rodziny.