Zgodnie z regulacjami kodeksu pracy za czynniki szkodliwe w środowisku pracy uznaje się te czynniki, których obecność i oddziaływanie prowadzi czy też może prowadzić do utraty zdrowia przez pracownika, powstania choroby zawodowej lub innego powiązanego z wykonywaną pracą schorzenia. Jakie rodzaje czynników szkodliwych mogą występować w miejscu pracy i co powinien zrobić w ich sprawie pracodawca?

Czynniki szkodliwe w środowisku pracy

Czynniki, których wpływ na pracownika może prowadzić do utraty zdrowia lub powstania choroby zawodowej, muszą zostać zidentyfikowane przez każdą firmę w ramach tworzenia bezpiecznych warunków pracy. Czynniki szkodliwe obejmują wiele kategorii, w tym:

  • czynniki fizyczne (hałas, hałas ultradźwiękowy, drgania mechaniczne),
  • frakcję wdychania pyłu (pył drewna twardego, mąka),
  • pyły i dymy spawalnicze wraz z substancjami toksycznymi,
  • metale występujące w postaci pylistej,
  • mikroklimat zimny i gorący,
  • czynniki toksyczne, chemiczne, lotne związki organiczne,
  • pyły zawierające azbest,
  • promieniowanie optyczne nielaserowe i laserowe,
  • pole lub promieniowanie elektromagnetyczne o częstotliwości z zakresu od 0 Hz do 300 Ghz.

W identyfikacji oraz późniejszej minimalizacji wpływu czynników szkodliwych konieczne są pomiary i badania środowiska pracy w tym właśnie zakresie. Specjalizujące się w tym laboratoria takie jak Pro-Lab s.c. z Inowrocławia przeprowadzają w tym celu pomiary hałasu w miejscu pracy oraz dokonują testów obecności czynników toksycznych i innych wyżej wymienionych.

Czynniki szkodliwe a obowiązki pracodawcy

Każdy pracodawca ma obowiązek zapobiegać chorobom zawodowym oraz innym schorzeniom związanym z wykonywaną pracą. Na tym polu wyróżnić możemy obowiązki ogólne oraz szczegółowe pracodawcy. W pierwszej grupie znajduje się przede wszystkim zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy wszystkim pracownikom. Obejmuje to między innymi utrzymanie urządzeń ograniczających lub eliminujących szkodliwe czynniki w stanie stałej sprawności, podobnie urządzenia do pomiaru tych czynników. Pracodawca musi przy tym przekazać pracownikom odpowiednie do charakteru pracy i stopnia zagrożenia środki ochrony indywidualnej, w tym odzież ochronną.

Identyfikacja występujących w miejscu pracy, na danym stanowisku, czynników zagrażających zdrowiu przeprowadzana jest na podstawie procesów technologicznych i stosowanych w danym zakładzie substancji. Badania i pomiary czynników szkodliwych należy przy tym zlecić nie później niż trzydzieści dni od rozpoczęcia działalności. Obowiązkiem pracodawcy jest poinformować pracowników o wynikach przeprowadzonych analiz oraz prowadzić bieżący rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia. Kluczowe znaczenie w organizacji bezpiecznego środowiska pracy ma regularność w przeprowadzaniu badań, ich wyniki bowiem należy przechowywać przez trzy lata, a po upływie tego czasu zlecić kolejne.