Są takie sytuacje, kiedy po śmieci bliskiej osoby otrzymany po niej spadek nie jest korzystny dla  dziedziczącego. Obejmuje to przypadki, kiedy otrzymuje się  w jego ramach głównie lub całkowicie długi. Wówczas jedynym wyjściem jest odrzucenie spadku. Można tego dokonać w sądzie lub w kancelarii notarialnej w formie aktu notarialnego. Jak więc wygląda cała procedura u notariusza?

Wniosek o odrzucenie spadku 

Gotowy wniosek o odrzucenie spadku zawierający uzasadnienie i dołączone dowody wraz z odpowiednimi danymi należy złożyć u notariusza (lub przed sądem). Termin na jego złożenie wynosi 6 miesięcy od dnia powołania dóbr dziedzicznych. Okres ten liczy się od jego otwarcia oraz śmierci spadkodawcy przy dziedziczeniu ustawowym lub od ogłoszenia testamentu przy przejmowaniu testamentowym. Warunkiem zrzeczenia się spadku jest dokonanie tego jeszcze za życia testatora. Potrzebne będzie wtedy odpowiednie porozumienie wykonane przez specjalistę. Umowę między spadkodawcą a osobą dziedziczącą przygotowuje prawnik świadczący usługi notarialne. Wraz ze śmiercią zapisodawcy zrzeczenie się dziedziczenia jest niemożliwe. Niezłożenie stosownego dokumentu jest tożsame z przyjęciem spuścizny z dobrodziejstwem inwentarza.

Odstąpienie od spadku jest nieodwracalne. Wyjątek stanowią 2 sytuacje:

  1. Złożenie oświadczenia na skutek błędu: np. niewiedzy o pozostawionych przez zapisodawcę długach,

  2. Podpisania dokumentu pod wpływem groźby: związane z majątkowym lub osobistym ponoszonym ryzykiem.

Zrezygnować z dóbr dziedzicznych może każdy sukcesor. Nie obejmuje to jednak gminy oraz Skarbu Państwa. Organy te sukcedują w ostatniej kolejności.

Dokumenty potrzebne do zrzeczenia się spadku 

Osoba chcąca zrezygnować ze schedy po bliskiej osobie musi dostarczyć odpowiednie zaświadczenia. Należy przy tym pamiętać, by doręczyć  je w trakcie spisywania protokołu. Dopiero wtedy przeprowadza się akt poświadczenia dziedziczenia. W celu dokonania odrzucenia spadku u notariusza potrzebne będą natomiast takie dokumenty jak:

  • Skany: aktu zgonu spadkodawcy oraz dowodu tożsamości zapisobiorcy,

  • Dane osobowe: np. adres,

  • Kopia dowodu osobistego:  lub odpis z serii i numeru,

  • Informacje o zmarłym,

  • Personalia wszystkich zapisobiorców: miejsce zamieszkania, stopień pokrewieństwa oraz imiona i nazwiska.

Jeśli akt śmierci zapisodawcy będzie potrzebny w innych procedurach, należy udać się po stosowny odpis do Urzędu Stanu Cywilnego. Kiedy z kolei występuje się w imieniu osoby małoletniej, konieczne jest sądowe oświadczenie o zgodzie na odrzucenie spadku.

Odrzucenie spadku a zachowek 

Zrzeczenie się dóbr dziedzicznych może zaważać o zachowku, jego żądaniu, wysokości oraz powinności zapłaty. Dotyczy to w szczególności potencjalnych zapisobiorców. Rezygnacja ze spuścizny skutkuje nieodwołalną utratą praw do zachowku. Uprawnieni do jego otrzymania są najbliżsi krewni spadkodawcy, a więc potomkowie, małżonek oraz  rodzice. Prawa do zachowku są przy tym dziedziczone. Jeśli zatem dziecko lub wnuk zapisodawcy zrzekli się odebrania dziedzictwa, naturalną koleją rzeczy przechodzi ono na ich zstępnych, poczętych jeszcze przed zgonem przepisującego sukcesję. W niektórych sytuacjach wartość pieniężna jest wtedy większa niż przysługująca potomkom w linii prostej.

Odrzucenie sukcesji przez jednego z zapisobiorców sprawia, że udziały spadkowe przechodzą automatycznie do pozostałych dziedziczących osób. Przepisanie ich określonej osobie przez chcącego się zrzec swych praw zapisobiorcę nie jest możliwe. Dlatego też dobrze jest się wcześniej zastanowić, czy rezygnacja z odziedziczonych dóbr jest na pewno korzystna.