Dla prawidłowego funkcjonowania naszych organizmów konieczne jest dostarczanie sobie wszystkich potrzebnych składników spożywczych w odpowiednich ilościach. Nieodpowiednie ich spożycie może mieć dla nas poważne konsekwencje zdrowotne. Jakie skutki niesie za sobą niedobór witaminy A? Czy można jej spożyć za dużo? W jaki sposób ją sobie dostarczać? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w poniższym artykule.

Na co wpływa witamina A?

Witamina A jest niezwykle istotna dla prawidłowego działania naszego organizmu. Bierze ona udział w syntezie białek i przemianie tłuszczy, zwiększa zdolności regeneracyjne komórek oraz uczestniczy w prawidłowym przebiegu procesu wzrostu. Pełni niezwykle ważną funkcję również w naszych oczach, gdzie jest częścią barwnika znajdującego się w pręcikach siatkówki oka – rodopsyny. To sprawia, że niedobór witaminy A upośledza proces widzenia, prowadząc do kurzej ślepoty.

Jej działanie jest także zbawienne dla naszej skóry. Witamina A przyśpiesza odbudowę naskórka, wzmacnia jego funkcję ochronną i zmniejsza utratę wody ze skóry. Beta-karoten, czyli prowitamina A zmniejsza wrażliwość na promieniowanie UV, zmniejszając jednocześnie prawdopodobieństwo poparzenia skóry. Zwiększa również wytwarzanie kolagenu i elastyny, dzięki czemu zmniejsza zmarszczki i przebarwienia.

Witaminie A przypisuje się również działanie antynowotworowe. Ma ona zapobiegać i spowalniać rozwój raka jelita grubego, stercza, piersi i płuc. Jednak, zamiast sięgać po suplementy z nią, lepiej udać się do sklepu spożywczego i czerpać ją z jedzenia. 

Wszystkiego, co musisz wiedzieć o witaminie C, dowiesz się z naszego artykułu.

Chcesz wiedzieć więcej o witaminach? Przeczytaj o witaminie K.

Jakie są skutki niedoboru witaminy A?

Przyczyny niedoboru witaminy A są bardzo różnorodne. Jedną z nich, której nie rozpoznamy bez pomocy lekarza, są zaburzenia wchłaniania tej witaminy. W takiej sytuacji konieczne będzie zdiagnozowanie przyczyny tych zaburzeń, zanim będziemy mogli walczyć z niedoborami.

Do niedoborów witaminy A mogą prowadzić również zbyt uboga lub źle zbilansowana dieta. Ta druga zazwyczaj jest problemem w przypadku osób starszych i dzieci. Nie będziemy przyswajać wystarczająco dużo witaminy, a także, jeśli nasza dieta będzie uboga w białka lub tłuszcze. Również picie alkoholu i palenie tytoniu może sprawiać, że w naszym organizmie będzie niewystarczająco witaminy A.

Skutki niedoboru witaminy A mogą oddziaływać na cały organizm. Należą do nich:

  • problemy skórne – uporczywa suchość skóry, szczególnie na łokciach, kolanach, ramionach i  udach, która nie ustępuje po smarowaniu balsamem,
  • problemy z widzeniem i oczami – dotyczy to szczególnie widzenia po zmierzchu (tak zwana kurza ślepota), pojawia się też wydłużony czas przyzwyczajania się oka do ciemności (więcej niż 10 sekund) i suchość gałki ocznej, mogąca prowadzić nawet do zmętnienia i rozmiękczania rogówki,
  • zmniejszenie odporności na infekcje,
  • zahamowanie wzrostu,
  • zmiany w układzie nerwowym,
  • brak witaminy A może powodować zaburzenia miesiączkowania i płodności u kobiet,
  • dzwonienie w uszach u osób starszych.

Jakie są skutki nadmiaru witaminy A?

Chociaż objawy niedoboru witaminy A są poważne, nie należy sięgać po nią bez konsultacji z lekarzem, jako że w nadmiarze jest ona substancją toksyczną, szczególnie niebezpieczną dla kobiet w ciąży. Może powodować między innymi drażliwość, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, pogorszenie stanu skóry i paznokcie, powiększenie wątroby i śledziony, bóle głowy, drgawki i światłowstręt.

Gdzie znajdziemy witaminę A?

Źródłami witaminy A są przede wszystkim mięso, jaja i przetwory mleczne. Najwięcej, bo powyżej 1500 mikrogramów (µg) na 100 gram znajdziemy w wątróbce kurczaka, wieprzowej i wołowej. Pomiędzy 150 a 1500 mikrogramów zawierają produkty takie jak sery topione, sery dojrzewające, jaja, margaryny, masło, tuńczyk i węgorz. Od 15 do 150 mikrogramów znajdziemy z innych mięsach, rybach, a także jogurtach, serkach i pieczywie.

Dowiedz się, jakie niedobory witamin grożą nam zimą i jesienią.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Przeczytaj artykuł o witaminie E.